Μάθημα : Διατήρηση και συνέχεια της ζωής - Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Κωδικός : G1464248

G1464248  -  ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ

Ενότητες - Κληρονομικότητα - Οι νόμοι του Μέντελ

Κληρονομικότητα - Οι νόμοι του Μέντελ

Χαρακτηριστικά

 επίκτητα    κληρονομικά

λόγω επιδράσεων του περιβάλλοντος  

(δεν κληρονομούνται, εκτός αν προκαλέσουν αλλαγές στο DNA)

κληρονομούνται από τους γονείς μας

 - πχ ομιλία ξένων γλωσσών

(λόγω εκπαίδευσης και μελέτης) 

    -  πχ. ικανότητα αναδίπλωσης γλώσσας

(λόγω  αλληλόμορφου γονιδίου)

                  

 

Κληρονομικότητα: Η μεταβίβαση των γενετικών χαρακτηριστικών από τους γονείς στους απογόνους.

 

  • Τα χαρακτηριστικά μας καθορίζονται από τα αλληλόμορφα γονίδια που βρίσκονται στα ομόλογα χρωμοσώματα.
  • Για κάθε χαρακτηριστικό μας έχουμε κληρονομήσει ένα αλληλόμορφο από τον πατέρα μας και ένα από τη μητέρα μας. Άρα ως διπλοειδείς οργανισμοί φέρουμε 2 αλληλόμορφα για κάθε ιδιότητα.

 

Γονότυπος: Το σύνολο των αλληλομόρφων που βρίσκονται σε κάθε κύτταρο ενός οργανισμού (πχ. αν συμβολίσουμε Κ το αλληλόμορφο για καστανά μάτια και το άτομο είναι ομόζυγο για καστανά μάτια, ο γονότυπός του είναι ΚΚ).

 

Φαινότυπος: το σύνολο των παρατηρούμενων χαρακτηριστικών του οργανισμού (μορφολογικών, ανατομικών, φυσιολογικών κτλ.) Για παράδειγμα ένα άτομο με γονότυπο ΚΚ ή Κκ έχει φαινότυπο «καστανά μάτια»

 

Πώς κληρονομείται ένα χαρακτηριστικό;

  • Κατά τον σχηματισμό γαμετών διαχωρίζονται στη μείωση Ι τα ομόλογα χρωμοσώματα, άρα και τα αλληλόμορφα που αυτά φέρουν. Τελικά σχηματίζονται απλοειδείς γαμέτες με 1 αλληλόμορφο για κάθε ιδιότητα.
  • Οι θηλυκοί και αρσενικοί γαμέτες συνδυάζονται με τυχαίο τρόπο κατά τη γονιμοποίηση. Αυτό γίνεται για κάθε νέα κύηση.

Παράδειγμα: μελέτη τρόπου κληρονόμησης χρώματος ματιών

Συμβολισμός:

  • Μ το επικρατές αλληλόμορφο για τα καστανά μάτια
  • μ το υπολειπόμενο αλληλόμορφο για τα γαλανά

 

διασταύρωση ομόζυγων

 

Ομοίως, αν διασταυρωθούν ομόζυγα άτομα που δε διαφέρουν ως προς την/τις ιδιότητα/ες που μελετάμε, οι απόγονοι πάλι θα είναι ομοιόμορφοι μεταξύ τους. Δηλ.

διασταυρώσεις ομόζυγων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1: Όταν διασταυρώνονται ομόζυγα άτομα που είναι ίδια ή διαφέρουν μεταξύ τους ως προς μια ή περισσότερες ιδιότητες τότε οι απόγονοί τους είναι όλοι ομοιόμορφοι μεταξύ τους ως προς τις ιδιότητες αυτές.

 

διασταύρωση ετερόζυγων

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 2: Όταν διασταυρώνονται ετερόζυγα άτομα, τότε επανεμφανίζουν στους απογόνους τους τις ιδιότητες των γονέων τους, με καθορισμένη αναλογία.

 

Στα παραπάνω συμπεράσματα κατέληξε ο Μέντελ, ένας Αυστριακός μοναχός. Ο Μέντελ χρησιμοποίησε για τα πειράματά του το μοσχομπίζελο, οι νόμοι όμως στους οποίους κατέληξε ισχύουν για όλους τους διπλοειδείς οργανισμούς. Οι νόμοι αυτοί αναφέρουν:

  • Όταν διασταυρώνονται ομόζυγα άτομα που είναι ίδια ή διαφέρουν μεταξύ τους ως προς μια ή περισσότερες ιδιότητες τότε οι απόγονοί τους είναι όλοι ομοιόμορφοι μεταξύ τους ως προς τις ιδιότητες αυτές.
  • Όταν διασταυρώνονται ετερόζυγα άτομα, τότε επανεμφανίζουν στους απογόνους τους τις ιδιότητες των γονέων τους, με καθορισμένη αναλογία.