Μάθημα : Αναπαραγωγή - Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Περιγράφονται οι τρόποι αναπαραγωγής των φυτών. 

Τα φυτά αναπαράγονται είτε με μονογονία είτε με αμφιγονία.

Α. Μονογονία -Τρόποι μονογονικής αναπαραγωγής

• με μόσχευμα (πχ γεράνι): Τμήμα φυτικού οργάνου (συνήθως βλαστού) που με μεταφορά σε νερό ή χώμα δίνει νέο φυτό
• με παραφυάδες (πχ φράουλες): Πλάγιοι κλάδοι που φυτρώνουν δίπλα στον βλαστό, αναπτύσσονται οριζόντια και σε κάποια σημεία που αγγίζουν το έδαφος φυτρώνουν νέα φυτά
• με καταβολάδες (πχ αμπέλι): ο καλλιεργητής λυγίζει βλαστούς και τους βυθίζει στο έδαφος. Στα βυθισμένα τμήματα αναπτύσσονται ρίζες και νέοι βλαστοί
• με οφθαλμούς (πχ στον κόνδυλο πατάτας): Φυτεύεται κόνδυλος με μάτια (ξεχασμένη πατάτα) και βγαίνει νέο φυτό

Β. Αμφιγονία

   Αμφιγονία παρατηρείται στα ανθόφυτα (φυτά που φέρουν άνθη), καθώς το άνθος είναι το αναπαραγωγικό όργανο των φυτών.

   Είδη ανθέων, ανάλογα με το είδος γαμετών που παράγουν:

• αρσενικό: παράγει μόνο γυρεόκοκκους, γιατί φέρει μόνο στήμονες. Ο στήμονας αποτελείται από νήμα και ανθήρα. Ο ανθήρας παράγει τους γυρεόκοκκους
• θηλυκό: παράγει μόνο ωάρια, καθώς φέρει μόνο ύπερο. Ο ύπερος αποτελείται από στίγμα, στύλο και ωοθήκη (που φέρει τα ωάρια μέσα σε σπερματικές βλάστες.
•  τέλειο: παράγει και γυρεόκοκκους και ωάρια, καθώς έχει και στήμονες και ύπερο.

Τύποι ανθόφυτων, ανάλογα με τα άνθη που φέρουν

• Μόνοικα: - φέρουν τέλεια άνθη (πχ πορτοκαλιά)

                                    ή

                 - φέρουν θηλυκά και αρσενικά άνθη στο ίδιο φυτό (πχ βελανιδιά)

• Δίοικα: τα αρσενικά και θηλυκά άνθη βρίσκονται σε διαφορετικά φυτά (πχ συκιά)

Πώς γίνεται η ένωση γυρεόκοκκου - ωαρίου (γονιμοποίηση), αφού τα άνθη δε μετακινούνται;

Προϋπόθεση για τη γονιμοποίηση είναι η επικονίαση.

Επικονίαση: Η μεταφορά γυρεόκοκκων από τους ανθήρες στο στίγμα του υπέρου (ίδιου ή διαφορετικού άνθους, στο ίδιο ή σε διαφορετικό φυτό)

Τρόποι επικονίασης:

• με τον άνεμο για φυτά με ψηλό ύπερο και γυρεόκοκκους ελαφρούς και μικροσκοπικούς
• με τα ζώα (κυρίως έντομα, αλλά και πουλιά και άλλα ζώα) για φυτά με έντονα χρώματα ή / και μυρωδιά και γυρεόκοκκους κολλώδεις.

Γονιμοποίηση - Στάδια:

• ο γυρεόκοκκος έχει φτάσει με την επικονίαση στο στίγμα του υπέρου.
• δημιουργείται μια προεκβολή από το στίγμα ως την ωοθήκη
• ο γυρεόκοκκος φτάνει μέσω αυτής της προεκβολής σε μια σπερματική βλάστη (μέσα στην ωοθήκη) και γονιμοποιεί το ωάριο

Εξαιτίας της γονιμοποίησης γίνονται τα εξής:

• δημιουργείται το ζυγωτό (ωάριο + γυρεόκοκκος), το οποίο μετά από κάποιες διαιρέσεις σχηματίζει το φυτικό έμβρυο
• η σπερματική βλάστη (περιείχε το ωάριο) μετατρέπεται σε σπέρμα (περιέχει το φυτικό έμβρυο)                                                         (κουκούτσι = σπέρμα)
• η ωοθήκη μετατρέπεται σε καρπό

Για να δημιουργηθούν απόγονοι (νέα φυτά):

• φυτεύεται το σπέρμα
• γίνεται η βλάστηση: το φυτικό έμβρυο χρησιμοποιεί τις αποταμιευτικές ουσίες, σχηματίζει ριζίδιο και γίνεται νεαρό φυτό (αρτίβλαστο)
• το αρτίβλαστο αρχίζει να φωτοσυνθέτει και να αναπτύσσεται

Τα φυτά που σχηματίζουν σπέρματα ονομάζονται σπερματόφυτα.

Κατηγορίες σπερματόφυτων:

• Αγγειόσπερμα: Φυτά στα οποία τα σπέρματα βρίσκονται μέσα σε καρπό, σα να βρίσκονται μέσα σε αγγείο (δοχείο). Αγγειόσπερμα είναι όλα τα ανθόφυτα.

• Γυμνόσπερμα: Φυτά στα οποία τα σπέρματα είναι γυμνά, δηλ. δεν περιβάλλονται από καρπό. Γυμνόσπερμα είναι όλα τα κωνοφόρα και κάποια τροπικά φυτά.