Μάθημα : Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου

Ενότητα 11

Σχεδιάγραμμα

"Η άνοιξη των λαών" (1848):

Ενότητα 12

Ενότητα 12   Η ωρίμανση της Βιομηχανικής Επανάστασης

Α.  Το φαινόμενο «Βιομηχανική επανάσταση» (α΄ φάση: Μεγάλη Βρετανία, 1750-1780)

• Γνωρίσματα εκβιομηχάνισης:

1. εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων (π.χ. ατμομηχανή)

ð περιόριζε  χειρωνακτική εργασία

ðαυξάνει την παραγωγή

ðμειώνει το κόστος των προϊόντων,

2. αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας (π. χ. άνθρακας, ως καύσιμο ατμομηχανών),
3. εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία,
4. συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια (βιομηχανικό σύστημα) και
5. υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.

• Κύριοι πόλοι εκβιομηχάνισης: υφαντουργία και μεταλλουργία.
• Μετάβαση από την αγροτική-χειροτεχνική οικονομία στη βιομηχανική οικονομία
• Προκάλεσε οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές αλλαγές ð βιομηχανική επανάσταση.

Β. Εξάπλωση της Βιομηχανικής Επανάστασης

• Ως τα μέσα του 19ου αι.: Μ. Βρετανία, Βόρεια και Ανατολική Γαλλία, Βέλγιο, Κάτω Χώρες, περιοχές στις όχθες του Ρήνου (Β. Γερμανία) και στη βόρεια Ιταλία.
• σε νέες περιοχές της Ευρώπης και των Η.Π.Α.

Γ. Σύνδεση επιστήμης – βιομηχανίας:

• Μετά το 1880: εφεύρεση μηχανών και συνεχής βελτίωσή
• επιστήμη συνδέθηκε με οικονομία και η τεχνολογία με τη βιομηχανία.
• Χημεία – από το χώρο του εργαστηρίου στη μαζική παραγωγή:
• συνθετικές βαφές, λιπάσματα, πλαστική ύλη, εκρηκτικά, φάρμακα, ψυγεία, φωτογραφικά και κινηματογραφικά είδη. [Πρωτοπόρος η Γερμανία]
• Ηλεκτρισμός:
• πηγή ενέργειας
• μέσο φωτισμού (αντικαθιστά το φωταέριο και τις λάμπες πετρελαίου)
• μετατροπή ενέργειας υδάτων σε ηλεκτρική,
• Μεταφορά σε μεγάλες αποστάσεις.

Δ. Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και στις επικοινωνίες

• 1) Σιδηρόδρομος (1825): Άγγλος μηχανικός Στίβενσον κίνησε την πρώτη ατμομηχανή (Λίβερπουλ – Μάντσεστερ).
• Εξέλιξη σιδηρόδρομου (ως τα τέλη του 19ου): Τραμ - Μετρό
• 2) Σιδερένιο ατμόπλοιο αντικαθιστά το ξύλινο ιστιοφόρο.
• 3) β΄ μισό 19ου: εξέλιξη κινητήρα και ενσωμάτωση σε όχημα ð δημιουργία αυτοκινήτου και αεροπλάνων.
• Το καύσιμο των κινητήρων, το πετρέλαιο, αποκτά μεγάλη σημασία.
• Επανάσταση των μέσων μετάδοσης ήχου:
• Ηλεκτρικός τηλέγραφος –Τηλέφωνο - Ασύρματος τηλέγραφος

Ε. Οικονομικός φιλελευθερισμός – καπιταλισμός

• Οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός ή κεφαλαιοκρατία = οικονομικός φιλελευθερισμός.
• Οι επιχειρηματίες είχαν το δικαίωμα να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο για να κερδίζουν.
• Το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν σημαντικότερο του κοινωνικού.

Λειτουργία καπιταλισμού

• ΜΕΓΑΛΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ = ΜΕΓΑΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ = ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΩΝ
• ΚΕΦΑΛΑΙΟ = ΜΕΤΟΧΕΣ (ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία)
• ΤΡΑΠΕΖΕΣ: δανείζουν κεφάλαια με τόκο
• Δημιουργία ολιγοπωλίων και μονοπωλίων, δηλαδή τεράστιων επιχειρήσεων που κατόρθωναν να επικρατήσουν μόνο αυτές στην αγορά.
• Κρίση: όταν η αγορά αδυνατούσε να απορροφήσει την παραγωγή.
• Αμφισβήτηση απόλυτου καπιταλισμού= αντίδοτο κρατική παρέμβαση στην οικονομία.

 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13       ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

1. Μαζική παραγωγή
2. Νέα προϊόντα: χημεία συνθετικές ύλες)
3. Νέες πηγές ενέργειαςηλεκτρισμός
4. Επανάσταση στις συγκοινωνίες ð σιδηρόδρομος, ατμόπλοιο , αυτοκίνητο, αεροπλάνο ð ταχύτητα, ποσότητα, χαμηλό κόστος
5. Επανάσταση στις επικοινωνίες ð τηλέγραφος, τηλέφωνο ð παγκόσμιο οικονομικό δίκτυο
6. Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός
7. Τράπεζες ð δανεισμός ð οικονομικές κρίσεις

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

1. αύξηση πληθυσμού
2. μετανάστευση ð εργάτες
3. αστοί η κυρίαρχη τάξη (μεγαλοαστοί, μεσοαστοί, μικροαστοί)
4. αγρότες σε αστάθεια
5. εργάτες (άνδρες, γυναίκες και παιδιά), άθλιες συνθήκες εργασίας και ζωής
6. χειραφέτηση της γυναίκας

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

1. Σοσιαλιστικές θεωρίες: προτεραιότητα του κοινωνικού συμφέροντος έναντι του ατομικού ð ουτοπικός σοσιαλισμός
2. Κάρλ Μάρξ και Φρ. Έγκελς, Κομμουνιστικό Μανιφέστο, Το Κεφάλαιο μαρξισμός
3. Συνδικαλισμός ð διεκδικήσεις (8ωρη εργασία)
4. Εργατικό κίνημα: Ένωση Εργατών, Χάρτα του Λαού ð πολιτικά δικαιώματα
5. Απεργίες ð 1^η Μαΐου 1886, Σικάγο
6. Πολιτική οργάνωση εργατών ð σοσιαλιστικά & εργατικά κόμματα ð εκλογές ή επανάσταση

Το βίντεο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακή αφήγηση κι ευρωπαϊκή ιστορία» της εκπαιδευτικής δράσης «Teachers4Europe» και αφορά στη γνωριμία των μαθητών της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου Ανατολικού Εορδαίας με την ευρωπαϊκή ιστορία μέσα από την ψηφιακή αφήγηση. Οι μαθητές έγραψαν τις δικές τους ιστορίες για ιστορικά γεγονότα της νεότερης και σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, σαν να ήταν οι ίδιοι αυτόπτες μάρτυρες του παρελθόντος. Κατόπιν, με τη βοήθεια σχετικών λογισμικών ηχογράφησαν τις ιστορίες τους, τις επένδυσαν με εικόνες και ηχητικά εφέ και δημιούργησαν αφηγηματικά βίντεο για κάθε ιστορία.