Μάθημα : Χημεία Β' Λυκείου
Κωδικός : EL1274152
Ονοματολογία απλών οργανικών ενώσεων.
Τα ονόματα των οργανικών ενώσεων αποτελούνται συνήθως από τρία συνθετικά.
1. Το πρώτο συνθετικό μας δείχνει τον αριθμό των ατόμων του άνθρακα στο μόριο της ένωσης.
1 C Μεθ-
2 C Αιθ-
3 C Προπ-
4 C Βουτ-
5 C Πεντ-
6 C Εξ-
Δηλαδή όπως λέμε: Μεθυσμένος Αιθίοπας Προπονείται Βουτώντας Πέντε Έξι φορές ...
2. Το δεύτερο συνθετικό μας δείχνει το είδος των δεσμών, που υπάρχουν μέσα στο μόριο, ανάμεσα στα άτομα του άνθρακα.
-αν- Μονον απλοί δεσμοί (κορεσμένη ένωση).
-εν- 1 διπλός δεσμός
-ιν- 1 τριπλός δεσμός
-διεν- 2 διπλοί δεσμοί
-διιν- 2 τριπλοί δεσμοί
3. Το τρίτο συνθετικό μας δείχνει το είδος της χαρακτηριστικής ομάδας που τυχόν υπάρχει στο μόριο της ένωσης.
-ίο Η ένωση είναι υδρογονάνθρακας χωρίς κάποια χαρακτηριστική ομάδα.
-όλη Υπάρχει το -ΟΗ (Υδροξύλιο)
-άλη Υπάρχει το -СΗ=Ο (Αλδεϋδομάδα)
-όνη Υπάρχει το C-CO-C (Κετονομάδα).
-ικό οξύ Υπάρχει το -COOH (Καρβοξύλιο).
Σημείωση: Τόσο η αλδεϋδομάδα όσο και η κετονομάδα περιέχουν ένα άτομο άνθρακα ενωμένο με διπλό δεσμό με οξυγόνο (καρβονύλιο). Έτσι τόσο οι αλδεΰδες όσο και οι κετόνες ονομάζονται καρβονυλικές ενώσεις. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι στις μεν αλδεΰδες το καρβονύλιο βρίσκεται στην άκρη της ανθρακικής αλυσίδας, ενώ στις κετόνες όχι.
Η χαρακτηριστική ομάδα καρβοξύλιο περιέχει ένα καρβονύλιο και επιπλέον, ενωμένο στον άνθρακα του καρβονυλίου, ένα υδροξύλιο. Εξ' ου και το όνομα: Καρβονύλιο + Υδροξύλιο = Καρβοξύλιο.
Άσκηση: Να ονομάσετε τις εξής ενώσεις: CH4 CH3 - CH3 CH2 =CH - CH3 CH3-CH2 -OH HCH=O CH3CH2COCH3 CH3COOH
Άσκηση: Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων: Προπάνιο, Αιθίνιο, Μεθανόλη, Προπανάλη, Προπανόνη, Βουτανικό οξύ.