Μάθημα : Χημεία Β' Λυκείου

Τα ονόματα των οργανικών ενώσεων αποτελούνται συνήθως από τρία συνθετικά.

1. Το πρώτο συνθετικό μας δείχνει τον αριθμό των ατόμων του άνθρακα στο μόριο της ένωσης.

1 C       Μεθ-  

2 C       Αιθ-

3 C       Προπ-

4 C       Βουτ-

5 C       Πεντ-   

6 C       Εξ-

Δηλαδή όπως λέμε:  Μεθυσμένος Αιθίοπας Προπονείται Βουτώντας Πέντε Έξι φορές ...

2. Το δεύτερο συνθετικό μας δείχνει  το είδος των δεσμών, που υπάρχουν μέσα στο μόριο, ανάμεσα στα άτομα του άνθρακα.

-αν-       Μονον απλοί δεσμοί   (κορεσμένη ένωση). 

-εν-       1 διπλός δεσμός

-ιν-       1 τριπλός δεσμός

-διεν-    2 διπλοί δεσμοί

-διιν-     2 τριπλοί δεσμοί

3. Το τρίτο συνθετικό μας δείχνει το είδος της χαρακτηριστικής ομάδας που τυχόν υπάρχει στο μόριο της ένωσης.

-ίο     Η ένωση είναι υδρογονάνθρακας χωρίς κάποια χαρακτηριστική ομάδα.

-όλη    Υπάρχει το  -ΟΗ    (Υδροξύλιο)

-άλη    Υπάρχει  το -СΗ=Ο    (Αλδεϋδομάδα)

-όνη   Υπάρχει το   C-CO-C   (Κετονομάδα).

-ικό οξύ   Υπάρχει το -COOH   (Καρβοξύλιο).

Σημείωση:  Τόσο η αλδεϋδομάδα όσο και η κετονομάδα περιέχουν ένα άτομο άνθρακα ενωμένο με διπλό δεσμό με οξυγόνο  (καρβονύλιο). Έτσι τόσο οι αλδεΰδες όσο και οι κετόνες ονομάζονται καρβονυλικές ενώσεις.  Η διαφορά βρίσκεται στο ότι στις μεν  αλδεΰδες το καρβονύλιο βρίσκεται στην άκρη της ανθρακικής αλυσίδας, ενώ στις κετόνες όχι. 

Η χαρακτηριστική ομάδα καρβοξύλιο περιέχει ένα  καρβονύλιο και επιπλέον, ενωμένο στον άνθρακα του καρβονυλίου, ένα υδροξύλιο. Εξ' ου και το όνομα:  Καρβονύλιο + Υδροξύλιο = Καρβοξύλιο. 

Άσκηση:  Να ονομάσετε τις εξής ενώσεις:  CH₄      CH₃ - CH₃       CH₂ =CH - CH₃     CH₃-CH₂ -OH      HCH=O    CH₃CH₂COCH₃    CH₃COOH

Άσκηση:  Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων:   Προπάνιο,  Αιθίνιο,  Μεθανόλη,  Προπανάλη, Προπανόνη, Βουτανικό οξύ.