Μάθημα : ΧΗΜΕΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Κωδικός : EL1207112

ΧΗΜΕΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

EL1207112  -  ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Ενότητες - Αριθμός Οξείδωσης

Αριθμός Οξείδωσης

Χημικός Δεσμός Ονοματολογία

Η έννοια που αντικατέστησε τον όρο σθένος.

Ο αριθμός οξείδωσης (Α.Ο.) είναι μία συμβατική έννοια που επινοήθηκε για να διευκολύνει, μεταξύ άλλων, τη γραφή των χημικών τύπων.

 

Ο αριθμός οξείδωσης ενός ιόντος σε μια ιοντική ένωση είναι το πραγματικό φορτίο του ιόντος.

Ο αριθμός οξείδωσης του Na στο NaF είναι +1 και του F- είναι -1

 

Αριθμός οξείδωσης ενός ατόμου σε μία ομοιοπολική ένωση ορίζεται το φαινομενικό φορτίο που θα αποκτήσει το άτομο, αν τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων αποδοθούν στο ηλεκτραρνητικότερο άτομο.

 

Δεσμός Ομοιοπολικός Πολικός

Ο αριθμός οξείδωσης του Br στο HBr είναι -1 και του Η είναι +1

Το Br είναι πιο ηλεκτραρνητικό από το Η και υπάρχει ένα κοινό ζευγάρι ηλεκτρονίων

 

 

 

Για τον υπολογισμό των αριθμών οξείδωσης στοιχείων σε ενώσεις ακολουθούμε τους παρακάτω πρακτικούς κανόνες:


1. Κάθε στοιχείο σε ελεύθερη κατάσταση έχει Α.Ο ίσο με το μηδέν.

Cl2, O2, P, Na, Ca κλπ

 

2. Το Η στις ενώσεις του έχει Α.Ο ίσο με +1, εκτός από τις ενώσεις του με τα μέταλλα (υδρίδια) που έχει -1.

+1 στα HCl, HBr, H2O, H2SO4 κλπ,

-1 στα NaH, CaH2 κλπ.

 

3. To F στις ενώσεις του έχει πάντοτε Α.Ο ίσο με -1.

 

4. Το Ο στις ενώσεις του έχει Α.Ο ίσο με -2, εκτός από τα υπεροξείδια (που έχουν την ομάδα -Ο-Ο-), στα οποία έχει -1, και την ένωση OF2 (οξείδιο του φθορίου), στην οποία έχει +2.

 

5. Τα αλκάλια, π.χ. Na, Κ, έχουν πάντοτε Α.Ο. +1, και οι αλκαλικές γαίες, π.χ. Ba, Ca, έχουν πάντοτε Α.Ο. +2


6. Το αλγεβρικό άθροισμα των Α.Ο όλων των ατόμων σε μία ένωση είναι ίσο με το μηδέν.

Ο Α.Ο. του S στο θειικό οξύ (H2SΟ4), υπολογίζεται ως εξής:

Οι αριθμοί οξείδωσης για το Η είναι +1 και για το Ο είναι -2 (βλέπε κανόνες 2 και 4), άρα έχουμε:

2(ΑΟΗ)+x+4(ΑΟΟ)=0

2(+1)+x+4(-2)=0

⇒x=+6


7. Το αλγεβρικό άθροισμα των Α.Ο. όλων των ατόμων σε ένα πολυατομικό ιόν είναι ίσο με το φορτίο του ιόντος

Ο Α.Ο. του του Ρ στο φωσφορικό ιόν (PO43-)

Για το Ο ο αριθμός οξείδωσης είναι -2 (βλέπε κανόνα 4), άρα έχουμε:

x+4(ΑΟΟ)= -3
x+4(-2)= -3

⇒x=+5

δηλαδή, ο Α.Ο. του Ρ στο φωσφορικό ιόν είναι +5.

 

Οι κανόνες του Α.Ο. σε διαδραστικό παιχνίδι. (1)*

(1) Πηγή Φωτόδεντρο

Τα (*) απαιτούν ενεργοποιημένο Adobe Flash Player

Συνήθεις τιμές Α. Ο. στοιχείων σε ενώσεις τους

 

 

Ξέροντας ότι τα στοιχεία αντιδρούν και δημιουργούν χημικές ενώσεις για να κάνουν οκτώ τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής τους στιβάδας, ας δούμε τα επόμενα:

Στοιχεία της IA ομάδας

 

Τα στοιχεία της 1ης ομάδας (H, Li, Na, K) έχουν ένα ηλεκτρόνιο στην εξωτερική τους στιβάδα και όλα πλην Υδρογόνου το αποβάλλουν στις ενώσεις τους. Γίνονται θετικά ιόντα.

Έχουν λοιπόν Α.Ο +1

Στοιχεία της IIA ομάδας

 

Τα στοιχεία της 2ης ομάδας (Be, Mg, Ca, Ba) έχουν δύο ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα και όλα τα αποβάλλουν στις ενώσεις τους. Γίνονται θετικά ιόντα.

Έχουν λοιπόν Α.Ο +2

Στοιχεία της IIIA ομάδας

Τα στοιχεία της 3ης ομάδας (B, Al) έχουν τρία ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα και όλα τα αποβάλλουν στις ενώσεις τους. Γίνονται θετικά ιόντα.

Έχουν λοιπόν Α.Ο +3

Στοιχεία της VIIA ομάδας

Τα στοιχεία της VIIA (7ης κύριας ομάδας) (F, Cl, Br, I) έχουν εφτά ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα και προσλαμβάνουν ένα  στις ιόντικές ενώσεις τους. Γίνονται αρνητικά ιόντα.

Έχουν λοιπόν στις ιοντικές ενώσεις Α.Ο -1

Οι υπόλοιποι Α.Ο. των Cl, Br, I το πιο πιθανό να ζητηθούν σαν άγνωστοι σε ασκήσεις.

Στοιχεία της VIA ομάδας

Τα στοιχεία της VIA (6ης κύριας ομάδας) (Ο, S) έχουν έξη ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα και προσλαμβάνουν δύο  στις ιόντικές ενώσεις τους. Γίνονται αρνητικά ιόντα.

Έχουν λοιπόν στις ιοντικές ενώσεις Α.Ο -2

Οι υπόλοιποι Α.Ο. του S το πιο πιθανό να ζητηθούν σαν άγνωστοι σε ασκήσεις

Στοιχεία της VA ομάδας

Τα στοιχεία της VA (5ης κύριας ομάδας) (Ν, P) έχουν πέντε ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα και προσλαμβάνουν τρία  στις ιόντικές ενώσεις τους. Γίνονται αρνητικά ιόντα.

Έχουν λοιπόν στις ιοντικές ενώσεις Α.Ο -3

Οι υπόλοιποι Α.Ο. των N και P το πιο πιθανό να ζητηθούν σαν άγνωστοι σε ασκήσεις

On Line Ερωτήσεις

Ασκήσεις
Αριθμός Οξείδωσης - Βασικές έννοιες

10 Ερωτήσεις Σωστού - Λάθους

Ασκήσεις
Αριθμός Οξείδωσης - 1

10 Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής

Ασκήσεις
Αριθμός Οξείδωσης - 2

10 Ερωτήσεις Συμπλήρωσης κενού για τον Υπολογισμό του Α.Ο.

On Line Quiz

5 Σετ ερωτήσεων αντιστοίχισης

15 Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενού

Οι Ερωτήσεις Σ-Λ της Τράπεζας Θεμάτων (2014)

8 Ερωτήσεις με αιτιολόγηση

On Line Ερωτήσεις σε Hot Potatoes

Άσκηση Αντιστoίχισης  στον Αριθμό οξείδωσης

15 Αντιστοιχίσεις Στοιχείου με Αριθμό Οξείδωσης

Συμπλήρωσε τα κενά. 'Ασκηση συμπλήρωσης κενού στον Αριθμό οξείδωσης

Εύρεση 17 Αριθμών Οξείδωσης

Η θεωρία της ενότητας σε αρχείο για εκτύπωση