Μάθημα : ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ

Συντακτική ανάλυση

Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit. Κύρια πρόταση κρίσεως.  praefuit: ρήμα. T. Manlius: υποκείμενο ρήματος. consul: ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στο T. Manlius. natus: επιθετική μετοχή, ως παράθεση στο υποκείμενο του ρήματος T. Manlius. genere: αφαιρετική της καταγωγής στο natus. nobili: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο genere. exercitui: αντικείμενο ρήματος. Romanorum: γενική κτητική στο exercitui. bello: αφαιρετική του χρόνου στο praefuit. Latino: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο bello.

Is… edixit:Κύρια πρόταση κρίσεως. edixit: ρήμα. is: υποκείμενο ρήματος. ut omnes pugna abstinerent: η βουλητική πρόταση ως αντικείμενο του ρήματος.

ut omnes pugna abstinerent: Δευτερεύουσα βουλητική πρόταση, ονοματική ως αντικείμενο στο ρήμα edixit˙ εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, εκφέρεται με υποτακτική, και συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού (abstinerent), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (edixit) και αναφέρεται στο παρελθόν (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων). abstinerent: ρήμα. omnes: υποκείμενο ρήματος. pugna: αφαιρετική της απομάκρυνσης από το ρήμα abstinerent (ή αντικείμενο ρήματος).

cum aliquando castris abiret: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα της κύριας πρότασης˙ εισάγεται με τον ιστορικό/διηγηματικό σύνδεσμο cum (υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση κύριας και δευτερεύουσας˙ δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους). Εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (abiret), γιατί εξαρτάται από το ρήμα ιστορικού χρόνου (edixit), και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν. abiret: ρήμα. (is): εννοούμενο υποκείμενο ρήματος. castris: αφαιρετική της απομάκρυνσης από το ρήμα abiret (ή αντικείμενο ρήματος). aliquando: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο abiret.

Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit: Κύρια πρόταση κρίσεως.praeterequitavit: ρήμα. filius: υποκείμενο ρήματος. eius: γενική κτητική στο filius. castra: αντικείμενο ρήματος. hostium: γενική κτητική στο castra. post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο praeterequitavit. paulo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς στο post.

et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: Κύρια πρόταση κρίσεως. lacessitus est: ρήμα. (filius): εννοούμενο υποκείμενο ρήματος. proelio: αντικείμενο σε δοτική ως έμμεσο αντικείμενο στο lacessitus est. a duce: ποιητικό αίτιο στο lacessitus est (εμπρόθετο γιατί είναι έμψυχο). hostium: γενική αντικειμενική στο duce. verbis: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο lacessitus est. his: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο verbis.

Congrediamur: Κύρια πρόταση επιθυμίας που εκφέρεται με προτρεπτική υποτακτική. (nos): ενν. υποκείμενο του ρήματος.

ut singularis proelii eventu cernatur: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο περιεχόμενο της κύριας. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο υt επειδή˙ εκφέρεται με υποτακτική, και συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα (cernatur), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (congrediamur) και αναφέρεται στο παρόν (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων). cernatur: ρήμα. quanto miles Latinus Romano virtute antecellat: υποκείμενο η δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση. eventu: αφαιρετική που δηλώνει σημείο εκκίνησης για εκτίμηση, κρίση στο cernatur. proelii: γενική υποκειμενική στο eventu. singularis: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμόςστο proelii.

quanto miles Latinus Romano virtute antecellat: δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, ονοματική ως υποκείμενο στο cernatur˙ εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quantο˙ εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης και συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα (antecellat), γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (cernatur) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. antecellat: ρήμα. miles: υποκείμενο ρήματος. Latinus: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο miles. Romano: αντικείμενο ρήματος. virtute: αφαιρετική της αναφοράς στο antecellat. quanto: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς στο antecellat.

Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit: Κύρια πρόταση κρίσεως. ruit: ρήμα. adulescens: υποκείμενο ρήματος. in certamen: εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού στο ruit. iniussu: αφαιρετική του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο ruit.
consulis: γενική υποκειμενική στο iniussu. confisus et permotus: αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος adulescens. viribus:αφαιρετική οργανική του μέσου από τη μετοχή confisus (ή αντικείμενο στη μετοχή confisus). suis: ομοιόπτωτος,επιθετικός προσδιορισμός στο viribus. cupiditate: αφαιρετική του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο permotus. pugnandi: γενική (γερουνδίου) αντικειμενική στο cupiditate. tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα ruit.

et fortior hoste, hasta eum transfixit: Κύρια πρόταση κρίσεως. transfixit: ρήμα. (adulescens): εννοούμενο υποκείμενο ρήματος. eum: αντικείμενο ρήματος. hasta: αφαιρετική του οργάνου στο transfixit. fortior: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο εννοούμενο υποκείμενο adulescens. Μπορεί να θεωρηθεί και κατηγορηματικός προσδιορισμός. hoste: αφαιρετική συγκριτική, β΄ όρος σύγκρισης (α΄ όρος: adulescens). 

 et armis spoliavit: Κύρια πρόταση κρίσεως. spoliavit: ρήμα. (adulescens): εννοούμενο υποκείμενο ρήματος. (eum): εννοούμενο άμεσο αντικείμενο ρήματος. armis: αφαιρετική του χωρισμού στο ρήμα ή έμμεσο αντικείμενο ρήματος. 

Statim hostes fuga salutem petiverunt: Κύρια πρόταση κρίσεως. petiverunt: ρήμα. hostes: υποκείμενο ρήματος. salutem: αντικείμενο ρήματος.
fuga: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο petiverunt. statim: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο petiverunt. 

 Sed consul, […] adulescentem, […] morte multavit: Κύρια πρόταση κρίσεως. multavit: ρήμα. consul: υποκείμενο ρήματος. adulescentem: αντικείμενο ρήματος.
morte: αφαιρετική της ποινής στο multavit. 

 cum in castra revertisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση˙ εισάγεται με τον ιστορικό/διηγηματικό σύνδεσμο cum (υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση κύριας και δευτερεύουσας˙ δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους˙) λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης και είναι φανερός εδώ ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου της υποτακτικής˙ εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου(revertisset), γιατί εξαρτάται από το ρήμα της κύριας που είναι ιστορικός χρόνος (multavit) και εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν. revertisset: ρήμα. (consul): εννοούμενο υποκείμενο ρήματος. in castra: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε τόπο στο revertisset. 

cuius opera hostes fugati erant: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο adulescentem, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία cuius, εκφέρεται με οριστική (fugati erant) και δηλώνει το πραγματικό γεγονός.  fugati erant: ρήμα. hostes: υποκείμενο ρήματος. opera: αφαιρετική οργανική του μέσου στο fugati errant. cuius: γενική υποκειμενική (προσώπου) στο opera.