Μάθημα : ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 29 (LECTIO ΧΧIX): Ο ΟΚΤΑΒΙΑΝΟΣ, Ο ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret: δευτερ.  χρονική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στην κύρια [occurrit]. Εισάγεται με τον cum τον ιστορικό-διηγηματικό, ο οποίος υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση (αιτίου και αιτιατού) της δευτερεύουσας με την κύρια. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου, και συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού (rediret), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (occurrit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

rediret: ρήμα. Octavianus: υποκείμενο στο rediret. Romam: αιτιατική κίνησης σε τόπο στο rediret. post victoriam: εμπρόθετος προσδ. του χρόνου στο rediret. Actiacam: επιθετικός προσδ. στο victoriam.

homo quidam ei occurit corvum tenens: κύρια –οριστική.

occurrit: ρήμα, homo: υποκείμενο στο occurrit. quidam: επιθετικός προσδ. στο homo, ei: αντικείμενο στο ocurrit. tenens: επιθετική μετοχή, επιθετικός προσδ. στο υποκείμενο του ρ. (homo). Δηλώνει το σύγχρονο. [Ανάλυση: qui tenebat] corvum: αντικείμενο στη μετοχή (tenens).

eum instituerat haec dicere: κύρια – οριστική.

instituerat: ρήμα, (homo): εν. υποκείμενο στο instituerat. eum: άμεσο αντικείμενο στο instituerat και υποκείμενο στο απαρμφ. dicere (ετεροπροσωπία), dicere: έμμεσο αντικείμενο στο instituerat, τελικό απαρέμφατο, haec: αντικείμενο στο απαρέμφατο dicere.

«Ave, Caesar, victor imperator»: κύρια πρόταση επιθυμίας (με προστακτική)

Ave: ρήμα, (tu): εν. υποκείμενο στο ave, Caesar: κλητική προσφώνηση. victor: παράθεση στο Caesar, imperator: επιθετικός προσδ. στο victor.

Caesaris multum interfuit corvum emere: κύρια –οριστική.

interfuit: ρήμα (απρόσωπο).  emere: υποκείμενο στο interfuit, τελικό απαρέμφατο. (Caesarem): εν. υποκείμενο στο απαρέμφ. emere (ετεροπροσωπία). corvum: αντικείμενο στο emere, Caesaris: γενική του ενδιαφερομένου προσώπου στο interfuit. multum: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο interfuit.

itaque viginti milibus sestertium eum emit: κύρια –οριστική.

emit: ρήμα, (Caesar): εν. υποκείμενο στο emit. eum: αντικείμενο στο emit.  milibus: αφαιρετική της συγκεκριμένης αξίας στο emit.  viginti: επιθετικός προσδ. στο milibus. sestertium: γενική διαιρετική (ή γενική του περιεχομένου) στο milibus.

Id exemplum sutorem quendam incitavit: κύρια –οριστική.

incitavit: ρήμα. exemplum: υποκείμενο στο incitavit, id: επιθετικός προσδ. στο exemplum. sutorem: άμεσο αντικείμενο στο incitavit. quendam: επιθετικός προσδ. στο sutorem.

ut corvum doceret parem salutationem: δευτερ. ονοματική βουλητική πρόταση, που λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το incitavit. Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρατατικού (doceret), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (incitavit) (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων, συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση) και αναφέρεται στο παρελθόν.

doceret: ρήμα. (sutor): εν. υποκείμενο στο doceret. corvum: άμεσο αντικείμενο στο doceret. salutationem: έμμεσο αντικείμενο στο doceret. parem: επιθετικός προσδ. στο salutationem.

Diu operam frustra impendebat: κύρια –οριστική.

impendebat: ρήμα. (sutor): εν. υποκείμενο στο impendebat. operam: αντικείμενο στο impendebat.  frustra: επιρρηματικός προσδ. του τρόπου στο impendebat. diu: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο impendebat.

quotiescumque avis non respondebat: δευτ. χρονική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στην κύρια (ρ. solebat). Εισάγεται με τον χρονικό-επαναληπτικό σύνδεσμο quotiescumque, ο οποίος ισοδυναμεί με τον επαναληπτικό cum. Εκφέρεται με οριστική, γιατί η πράξη ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη, και συγκεκριμένα, με οριστική παρατατικού (respondebat). Εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν και σε σχέση με την κύρια πρόταση δηλώνει το σύγχρονο.

non respondebat: ρήμα. avis: υποκείμενο στο non respondebat.

sutor dicere solebat: κύρια –οριστική.

solebat: ρήμα. sutor: υποκείμενο στο solebat. dicere: αντικείμενο στο solebat, τελικό απαρέμφατο. sutor: υποκείμενο στο dicere (ταυτοπροσωπία).

«Oleum et operam perdidi»: κύρια –οριστική.

perdidi: ρήμα. (ego): εν. υποκείμενο στο perdidi. oleum, operam: αντικείμενα στο perdidi.

Tandem corvus salutationem didicit: κύρια –οριστική.

didicit: ρήμα. corvus: υποκείμενο στο ρ. Didicit. salutationem: αντικείμενο στο didicit 
tandem: επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο didicit.

sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit: κύρια –οριστική.

attulit: ρήμα. sutor: υποκείμενο στο attulit. eum: άμεσο αντικείμενο στο attulit. Caesari: έμμεσο αντικείμενο στο attulit. cupidus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο attulit. pecuniae: γενική ως συμπλήρωμα στο επίθετο cupidus, (γενική αντικειμενική).

Audita salutatione Caesar dixit: κύρια –οριστική.

dixit: ρήμα. Caesar: υποκείμενο στο dixit. audita: επιρρηματική χρονική μετοχή, ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, δηλώνει το προτερόχρονο. [ Ανάλυση: cum Caesar salutationem audivisset / postquam, ubi, ut Caesar salutationem audivit]. salutatione: υποκείμενο της μετοχής audita.

Domi satis salutationum talium audio: κύρια –οριστική.

audio: ρήμα. (ego): εν. υποκείμενο στο audio. satis: επιρρηματικός προσδ. του ποσού στο audio. salutationum: γενική διαιρετική στο satis. talium: επιθετικός προσδ. στο salutationum. domi: γενική ως επιρρηματικός προσδ. της στάσης σε τόπο στο audio.

Tum venit corvo in mentem verborum domini sui: κύρια –οριστική.

venit in mentem: ρήμα (απρόσωπη έκφραση). (memoria): εν. υποκείμενο στο venit in mentem. in mentem: εμπρόθετος προσδ. της εισόδου σε κατάσταση ή τόπου μεταφορικά στο venit.
corvo: δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση venit in mentem. verborum: γενική ως αντικείμενο στην έκφραση venit in mentem. domini: γενική υποκειμενική στο verborum. sui: επιθετικός προσδ. στο domini (άμεση αυτοπάθεια), tum: επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στην έκφραση venit in mentem.

«Oleum et operam perdidi»: κύρια –οριστική.

perdidi: ρήμα. (ego): εν. υποκείμενο στο perdidi. oleum, operam: αντικείμενα στο perdidi.

Ad haec verba Augustus risit: κύρια –οριστική.

risit: ρήμα. Augustus: υποκείμενο στο risit. ad verba: εμπρόθετος προσδ. αναφοράς ( ή αιτίας) στο risit. haec: επιθετικός προσδ. στο verba.

emitque avem tanti: κύρια –οριστική.

emitque: ρήμα. (Augustus): εν. υποκείμενο στο emit. avem: αντικείμενο στο emit. tanti: γενική της αφηρημένης αξίας στο emit.

quanti nullam adhuc emerat: δευτερ. επιρρηματική απλή παραβολική πρόταση, του ποσού, που λειτουργεί ως β’ όρος σύγκρισης (α’ όρος σύγκρισης είναι η προηγούμενη κύρια). Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quanti (που αποτελεί παραβολικό ζεύγος με το tanti που προηγείται στην κύρια) και εκφέρεται με οριστική (emerat), γιατί η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται αντικειμενική πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, με οριστική υπερσυντελίκου, γιατί αναφέρεται στο παρελθόν και δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με την κύρια πρόταση.

emerat: ρήμα. (Augustus): εν. υποκείμενο στο emerat, nullam: αντικείμενο στο emerat
quanti: γενική της αφηρημένης αξίας στο emerat.  adhuc: επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο emerat.