Μάθημα : ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 28 (LECTIO ΧΧVIII): ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΕΝΟΣ ΔΡΑΠΕΤΗ ΔΟΥΛΟΥ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)

fugit: ρήμα. Licinus: υποκείμενο ρ. servus: παράθεση στο Licinus. Aesopi: γενική κτητική στο servus. nostri: επιθετικός προσδ. στο Aesopi. notus: επιθετική μετοχή, παράθεση στο Licinus (Ανάλυση: qui tibi notus est). tibi: δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου. Roma: απρόθετη αφαιρετική απομάκρυνσης από τόπο στο fugit (ως όνομα πόλης). Athenas: απρόθετη αιτιατική κίνησης σε τόπο στο fugit (ως όνομα πόλης).

Is Athenis apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)

fuit: ρήμα. is: υποκείμενο ρ. pro libero: εμπρόθετος προσδ. που δηλώνει τον τρόπο ή την παραβολή, σε θέση κατηγορουμένου στο is. apud Patronem: εμπρόθετος προσδ. στάσης σε τόπο (πλησίον) στο fuit. Epicureum: παράθεση στο Patronem. Athenis: απρόθετη αφαιρετική στάσης σε τόπο στο fuit (ως όνομα πόλης). menses: αιτιατική του χρόνου στο fuit. paucos: επιθετικός προσδ. στο menses

inde in Asiam abiit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)

abiit: ρήμα. (is): εν. υποκείμενο ρ. in Asiam: εμπρόθετος προσδ. κίνησης σε τόπο στο abiit. inde: επιρρηματικός προσδ. της κίνησης από τόπο στο abiit

Postea Plato quidam Sardianus [...] hominem comprehendit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)

comprehendit: ρήμα. Plato: υποκείμενο ρ. quidam: επιθετικός προσδ. στο Plato. Sardianus: παράθεση στο Plato. hominem: αντικείμενο ρ. postea: επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο comprehendit

et in custodiam Ephesi tradidit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)

tradidit: ρήμα. (Plato): εν. υποκείμενο ρ. in custodiam: εμπρόθετος προσδ. κίνησης σε τόπο (ή σκοπού) στο tradidit. Ephesi: απρόθετη γενική της στάσης σε τόπο στο tradidit (ως όνομα πόλης).

cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset: δευτερ. Επιρ. χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο ρήμα της κυριας πρότασης (comprehendit). Eισάγεται με τον ιστορικό/ διηγηματικό σύνδεσμο cum, γιατί φανερώνει τη βαθύτερη σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσα στη δευτερεύουσα και την κύρια. Είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου της υποτακτικής. Εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (cognovisset), γιατί εξαρτάται από το ρήμα ιστορικού χρόνου (comprehendit) και εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

cognovisset: ρήμα. (Plato): εν. υποκείμενο ρ. esse: αντικείμενο του ρ. και ειδικό απαρέμφατο. eum: υποκείμενο του esse (ετεροπροσωπία). fugitivum: κατηγορούμενο στο eum. ex litteris: εμπρόθετος προσδ. της προέλευσης στο cognovisset. Aesopi: γενική κτητική (ή του δημιουργού) στο litteris

Tu hominem investiga: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική ενεστώτα και εκφράζει προσταγή/προτροπή.

investiga: ρήμα. tu: υποκείμενο ρ. hominem: αντικείμενο ρ.

quaeso: Κύρια πρόταση κρίσεως, παρενθετική: quaeso: ρήμα. (ego): εννοούμενο υποκείμενο ρ.

summaque diligentia vel Romam mitte: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική και δηλώνει προσταγή/προτροπή.

mitte: ρήμα. (tu): εν. υποκείμενο ρ. diligentia: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο mitte. summa: επιθετικός προσδ. στο diligentia.Romam: απρόθετη αιτιατική κίνησης σε τόπο στο mitte.

vel Epheso rediens tecum deduc: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική και δηλώνει προσταγή/προτροπή.

deduc: ρήμα. (tu): εν. υποκείμενο ρ. rediens: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο tu (Ανάλυση μετοχής: dum redis).  Epheso: απρόθετη αφαιρετική της απομάκρυνσης από τόπο στο rediens. tecum: εμπρόθετος προσδ. της συνοδείας στο deduc.

Noli spectare: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική και δηλώνει την απαγόρευση.

Noli: ρήμα. (tu): εν. υποκείμενο ρήματος. spectare: αντικείμενο ρ. και τελικό απαρεμφάτου. tu: υποκείμενο απαρεμφάτου (ταυτοπροσωπία). [Noli spectare= ne spectaveris].

quanti homo sit: δευτερ. πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, ως αντικείμενο στο spectare. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quanti, εκφέρεται με υποτακτική (sit), (όπως όλες οι πλάγιες ερωτηματικές, αφού θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης). Συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (spectare -έμμεση εξάρτηση από το noli) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν.

sit: ρήμα. homo: υποκείμενο ρ. quanti: γενική της αξίας (αφηρημένη υλική αξία) στο sit.

Parvi enim preti est: Κύρια -οριστική (πραγματικό).

est: ρήμα. (is): εν. υποκείμενο ρ. preti: γενική της (αφηρημένης υλικής) αξίας στο est. parvi: επιθετικός προσδ. στο preti.

qui tam nihili est: δευτερ. αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο εννοούμενο is. Εκφέρεται με οριστική, γιατί εκφράζει το πραγματικό. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui,

est: ρήμα. qui: υποκείμενο ρ. nihili: γενική της αξίας (αφηρημένη ηθική αξία) στο est. tam: επιρρηματικός προσδ. του ποσού που επιτείνει την έννοια του nihili

Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus: Κύρια -οριστική (πραγματικό).

est adfectus: ρήμα. Aesopus: υποκείμενο ρ. dolore: αφαιρετική οργανική του μέσου στο est adfectus. tanto: επιθετικός προσδ. στο dolore. propter scelus et audaciam: εμπρόθετοι προσσδ. του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο est adfectus. servi: γενική υποκειμενική στο scelus και στο audaciam

ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi: δ. συμπερασματική πρόταση, ως επιρ. προσδ. Του αποτελέσματος στην κύρια. Εισάγεται με τον συμπερασματικό σύνδ. ut. Εκφέρεται με υποτακτική (το συμπέρασμα στη λατινική θεωρείται υποκειμενική κατάσταση), και συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (adfectus est: παρακείμενος με σημασία ενεστώτα) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων, γιατί το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή της εμφάνισής του στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).

possit: ρήμα. nihil: υποκείμενο ρ. esse: αντικείμενο ρ. και τελικό απαρέμφατο. nihil: υποκείμενο απαρέμφατου (ταυτοπροσωπία), α΄όρος σύγκρισης. gratius: κατηγορούμενο στο nihil. ei: δοτική αντικειμενική στο gratius. quam recuperatio: β΄ όρος σύγκρισης, εκφέρεται με quam+ομοιόπτωτα με τον α΄όρο σύγκρισης. fugitivi: γενική αντικείμενική στο recuperatio.