Μάθημα : ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ
Κωδικός : 3151042243
-
Θεματικές Ενότητες
-
Επανάληψη από την ύλη της Β΄
-
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ (κατά μάθημα)
-
Μάθημα XVI (16): Η τελευταία μάχη του Καίσαρα στη Γαλατία
-
Μάθημα XVII(17): Φόβος μπροστά στο άγνωστο
-
Μάθημα XVIII (18): Ο Ηρακλής στην Ιταλία
-
Μάθημα XIX (19): Η συνωμοσία του Κατιλίνα
-
Μάθημα ΧX (20): Πίσω από τις κουρτίνες, ή πώς ο Κλαύδιος έγινε αυτοκράτορας
-
Μάθημα XΧΙ (21): Πώς πήρε το όνομά του το Pisaurum
-
Μάθημα XΧΙΙ (22): Προτροπές προς τους Ρωμαίους
-
Μάθημα XΧΙΙΙ (23): Ένας υπέροχος άνθρωπος
-
Μάθημα ΧXΙV (24): Το πάθημα ενός ψεύτη
-
Μάθημα ΧXV (25): Πώς ένα σύκο στάθηκε αφορμή να καταστραφεί η Καρχηδόνα
-
Μάθημα XXVI (26): Ο Γάιος Πλίνιος στέλνει τις ευχές του στον (φίλο του) Μαρκελλίνο
-
Μάθημα XXVII (27): Το πνεύμα ωριμάζει όπως οι καρποί
-
Μάθημα XXVIII (28): Στα ίχνη ενός δραπέτη δούλου
-
Μάθημα XXIX (29): Ο Οκταβιανός, ο παπουτσής και το κοράκι
-
Μάθημα ΧΧΧ (30): Ο Λικίνιος Μουρήνας και τα ήθη της Ανατολής
-
Μάθημα XXXI (31): Η γενναιότητα δεν βγαίνει πάντα σε καλό
-
Μάθημα XXXII (32): Ένας πανηγυρικός για τη λογοτεχνία
-
Μάθημα XXXIII (33): Καιρός για ανασυγκρότηση
-
Μάθημα XXXIV (34): Ο Σκιπίωνας ο Αφρικανός και οι λήσταρχοι
-
Μάθημα XXXI (35): Ο φιλόσοφος μπροστά στα δεινά της εξορίας
-
Μάθημα XXXVI (36): Μια απόπειρα δωροδοκίας
-
Μάθημα XXXVII (37): Η κατάρα των εμφυλίων πολέμων
-
Μάθημα XXXVIII (38): Η μοίρα της Καικιλίας
-
Μάθημα XXXIΧ (39): Ένα πρότυπο ιδανικού ανθρώπου
-
Μάθημα XL (40): Ακλόνητη αποφασιστικότητα μπροστά στις απειλές του δικτάτορα
-
Μάθημα XLI (41): Μίλα για να σε καταλαβαίνουν, όχι για να μιλάς
-
Μάθημα XLII (42): Ο Κικέρωνας και η συνωμοσία του Κατιλίνα
-
Μάθημα XLIII (43): Η οργή της μάνας
-
Επανάληψη από την ύλη της Β΄
Μάθημα XXVIII (28): Στα ίχνη ενός δραπέτη δούλου
Λεξιλόγιο - Μετάφραση - Συντακτική ανάλυση
Ασκήσεις
Συντακτικό: Προσδιορισμός του τόπου
[Γραμματική: κλίση του ρ. eo]
ΜΑΘΗΜΑ 28 (LECTIO ΧΧVIII): ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΕΝΟΣ ΔΡΑΠΕΤΗ ΔΟΥΛΟΥ
KEIMENO |
Λεξιλόγιο |
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ |
Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit. |
noster, nostra, nostrum= δικός μας servus –i= δούλος tibi= σε σένα [tu] notus= γνωστός [nosco, novi, notum, -ere,3] fugio –I,-itum,-ere, 3 [15]= φεύγω Athenae, -arum= μόνο πληθ. |
Ο Λίκινος, ο δούλος του Αισώπου μας, γνωστός σε εσένα, δραπέτευσε από τη Ρώμη στην Αθήνα. |
Is Athenis apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit, inde in Asiam abiit. |
is, ea, id= αυτός, αυτή, αυτό apud [+αιτ]= σε paucus, -a, -um= λίγος [paucior, -us/paucissimus] mensis, -is, αρ.= μήνας pro [+ αφ. ]= ως, σαν liber, -a, -um= ελεύθερος [liberior, -us/ liberrimus] sum –fui- esse= είμαι inde= από εκεί [επιρ.] in Asiam= in (ad)+ αιτ. = σε τόπο κίνηση abeo, -ivi/ii, -itum, -ire= φεύγω |
Αυτός έζησε στην Αθήνα, κοντά στον Πάτρωνα τον Επικούρειο, λίγους μήνες ως ελεύθερος, από εκεί έφυγε στην Ασία. |
Postea Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset, hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit. |
postea= αργότερα (επιρ.) quidam, quaedam, quodam= κάποιος cum= χρον. συνδ. όταν fugitivus, -i= δραπέτης ex= από [ex (de, ab)+ αφ. = κίνηση από τόπο litterae, -arum= γράμματα, επιστολές (στον πληθ.) cognosco, -gnovi, -gnitum, -ere, 3= μαθαίνω homo, hominis, αρ.= άνθρωπος comprehendo, -ndi, -nsum, -ere, 3= καταλαβαίνω custodia, -ae= φυλακή in + αιτ.= σε trado, -didi, -ditum, -ere, 3= παραδίδω |
Αργότερα κάποιος Πλάτωνας από τις Σάρδεις, όταν κατάλαβε από την επιστολή του Αισώπου ότι αυτός ήταν δραπέτης, συνέλαβε τον άνθρωπο και τον παρέδωσε στη φυλακή στην Έφεσο. |
Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. |
homo, hominis, αρ. και θ.= άνθρωπος investigo, 1= ερευνώ quaeso –sivi/ii, -itum, -ere, 3= παρακαλώ summus, -a, -um= ύψιστος [υπερθ. του superus –a –um/ superior –us/ supremmus και summus] diligentia –ae= φροντίδα vel = είτε mitto, misi, missum, mittere, 3= στέλνω redeo, -ivi/ii, -itum, -ire= επιστρέφω tecum= cum te = μαζί σου deduco, -duxi, -ductum, -ere, 3= οδηγώ, φέρνω |
Εσύ, παρακαλώ, αναζήτησε τα ίχνη του ανθρώπου και με την πιο μεγάλη φροντίδα είτε στείλε αυτόν στη Ρώμη είτε φερ’ τον μαζί σου καθώς επιστρέφεις από την Έφεσο. |
Noli spectare quanti homo sit. |
noli spectare= μη σε απασχολήσει [απαγόρευση] nolo, nolui, nolle= δεν θέλω, αρνούμαι [προστακτ. β΄προσ. εν] specto, 1= κοιτάζω quanti= πόσο [γεν. ουδ. της αντ. quantus, -a, -um homo, -inis= άνθρωπος sit [υποτακτ. sum]= [εδώ: πόσης αξίας είναι = πόσο αξίζει] |
Να μην σε απασχολήσει πόσο κοστίζει ο άνθρωπος. |
Parvi enim preti est, qui tam nihili est. |
parvus –a –um= μικρός [minor –us/minimus] enim= γιατί pretium, -ii/i= τιμή qui, quae, quod= ο οποίος nihilum –i, ουδ.= τίποτα |
Γιατί είναι μικρής αξίας, όποιος είναι τόσο τιποτένιος |
Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi. |
sed=αλλά propter= εξαιτίας [ob (per, propter)+ αιτ. = εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο] servus –i= δούλος scelus –eris, ουδ.= έγκλημα, ελεεινή πράξη audacia –ae= τόλμη, θράσος tantus –a –um= τόσος dolor –oris, αρ.= πόνος, εδώ: οργή adficio, adfeci, adfectum, adficere, 3 (15)= περιβάλλω adfectus est dolore: τόσο πολύ οργίστηκε ut= ώστε nihil= τίποτα [nemo, nihil: κανείς, τίποτα: αόρ. ουσιαστική αντωνυμία] gratius = πιο ευχάριστος [συγκριτικός του gratus: gratior- -ius/gratissimus] possum potui, posse= μπορώ quam= παρά [εισάγει β΄ όρο σύγκρισης] recuperatio –ionis, θ.= ανάκτηση fugitivus –i= δραπέτης |
Αλλά, εξαιτίας της ελεεινής πράξης και του θράσους του δούλου, ο Αίσωπος τόσο πολύ οργίστηκε, ώστε τίποτε δεν θα μπορούσε να είναι πιο ευχάριστο σε αυτόν από την επανάκτηση του δραπέτη. |
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)
fugit: ρήμα. Licinus: υποκείμενο ρ. servus: παράθεση στο Licinus. Aesopi: γενική κτητική στο servus. nostri: επιθετικός προσδ. στο Aesopi. notus: επιθετική μετοχή, παράθεση στο Licinus (Ανάλυση: qui tibi notus est). tibi: δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου. Roma: απρόθετη αφαιρετική απομάκρυνσης από τόπο στο fugit (ως όνομα πόλης). Athenas: απρόθετη αιτιατική κίνησης σε τόπο στο fugit (ως όνομα πόλης).
Is Athenis apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)
fuit: ρήμα. is: υποκείμενο ρ. pro libero: εμπρόθετος προσδ. που δηλώνει τον τρόπο ή την παραβολή, σε θέση κατηγορουμένου στο is. apud Patronem: εμπρόθετος προσδ. στάσης σε τόπο (πλησίον) στο fuit. Epicureum: παράθεση στο Patronem. Athenis: απρόθετη αφαιρετική στάσης σε τόπο στο fuit (ως όνομα πόλης). menses: αιτιατική του χρόνου στο fuit. paucos: επιθετικός προσδ. στο menses
inde in Asiam abiit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)
abiit: ρήμα. (is): εν. υποκείμενο ρ. in Asiam: εμπρόθετος προσδ. κίνησης σε τόπο στο abiit. inde: επιρρηματικός προσδ. της κίνησης από τόπο στο abiit
Postea Plato quidam Sardianus [...] hominem comprehendit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)
comprehendit: ρήμα. Plato: υποκείμενο ρ. quidam: επιθετικός προσδ. στο Plato. Sardianus: παράθεση στο Plato. hominem: αντικείμενο ρ. postea: επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο comprehendit
et in custodiam Ephesi tradidit: Κύρια -οριστική (πραγματικό)
tradidit: ρήμα. (Plato): εν. υποκείμενο ρ. in custodiam: εμπρόθετος προσδ. κίνησης σε τόπο (ή σκοπού) στο tradidit. Ephesi: απρόθετη γενική της στάσης σε τόπο στο tradidit (ως όνομα πόλης).
cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset: δευτερ. Επιρ. χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο ρήμα της κυριας πρότασης (comprehendit). Eισάγεται με τον ιστορικό/ διηγηματικό σύνδεσμο cum, γιατί φανερώνει τη βαθύτερη σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσα στη δευτερεύουσα και την κύρια. Είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου της υποτακτικής. Εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (cognovisset), γιατί εξαρτάται από το ρήμα ιστορικού χρόνου (comprehendit) και εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν.
cognovisset: ρήμα. (Plato): εν. υποκείμενο ρ. esse: αντικείμενο του ρ. και ειδικό απαρέμφατο. eum: υποκείμενο του esse (ετεροπροσωπία). fugitivum: κατηγορούμενο στο eum. ex litteris: εμπρόθετος προσδ. της προέλευσης στο cognovisset. Aesopi: γενική κτητική (ή του δημιουργού) στο litteris
Tu hominem investiga: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική ενεστώτα και εκφράζει προσταγή/προτροπή.
investiga: ρήμα. tu: υποκείμενο ρ. hominem: αντικείμενο ρ.
quaeso: Κύρια πρόταση κρίσεως, παρενθετική: quaeso: ρήμα. (ego): εννοούμενο υποκείμενο ρ.
summaque diligentia vel Romam mitte: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική και δηλώνει προσταγή/προτροπή.
mitte: ρήμα. (tu): εν. υποκείμενο ρ. diligentia: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο mitte. summa: επιθετικός προσδ. στο diligentia.Romam: απρόθετη αιτιατική κίνησης σε τόπο στο mitte.
vel Epheso rediens tecum deduc: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική και δηλώνει προσταγή/προτροπή.
deduc: ρήμα. (tu): εν. υποκείμενο ρ. rediens: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο tu (Ανάλυση μετοχής: dum redis). Epheso: απρόθετη αφαιρετική της απομάκρυνσης από τόπο στο rediens. tecum: εμπρόθετος προσδ. της συνοδείας στο deduc.
Noli spectare: Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφέρεται με προστακτική και δηλώνει την απαγόρευση.
Noli: ρήμα. (tu): εν. υποκείμενο ρήματος. spectare: αντικείμενο ρ. και τελικό απαρεμφάτου. tu: υποκείμενο απαρεμφάτου (ταυτοπροσωπία). [Noli spectare= ne spectaveris].
quanti homo sit: δευτερ. πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, ως αντικείμενο στο spectare. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quanti, εκφέρεται με υποτακτική (sit), (όπως όλες οι πλάγιες ερωτηματικές, αφού θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης). Συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (spectare -έμμεση εξάρτηση από το noli) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν.
sit: ρήμα. homo: υποκείμενο ρ. quanti: γενική της αξίας (αφηρημένη υλική αξία) στο sit.
Parvi enim preti est: Κύρια -οριστική (πραγματικό).
est: ρήμα. (is): εν. υποκείμενο ρ. preti: γενική της (αφηρημένης υλικής) αξίας στο est. parvi: επιθετικός προσδ. στο preti.
qui tam nihili est: δευτερ. αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο εννοούμενο is. Εκφέρεται με οριστική, γιατί εκφράζει το πραγματικό. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui,
est: ρήμα. qui: υποκείμενο ρ. nihili: γενική της αξίας (αφηρημένη ηθική αξία) στο est. tam: επιρρηματικός προσδ. του ποσού που επιτείνει την έννοια του nihili
Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus: Κύρια -οριστική (πραγματικό).
est adfectus: ρήμα. Aesopus: υποκείμενο ρ. dolore: αφαιρετική οργανική του μέσου στο est adfectus. tanto: επιθετικός προσδ. στο dolore. propter scelus et audaciam: εμπρόθετοι προσσδ. του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο est adfectus. servi: γενική υποκειμενική στο scelus και στο audaciam
ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi: δ. συμπερασματική πρόταση, ως επιρ. προσδ. Του αποτελέσματος στην κύρια. Εισάγεται με τον συμπερασματικό σύνδ. ut. Εκφέρεται με υποτακτική (το συμπέρασμα στη λατινική θεωρείται υποκειμενική κατάσταση), και συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (adfectus est: παρακείμενος με σημασία ενεστώτα) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων, γιατί το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή της εμφάνισής του στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).
possit: ρήμα. nihil: υποκείμενο ρ. esse: αντικείμενο ρ. και τελικό απαρέμφατο. nihil: υποκείμενο απαρέμφατου (ταυτοπροσωπία), α΄όρος σύγκρισης. gratius: κατηγορούμενο στο nihil. ei: δοτική αντικειμενική στο gratius. quam recuperatio: β΄ όρος σύγκρισης, εκφέρεται με quam+ομοιόπτωτα με τον α΄όρο σύγκρισης. fugitivi: γενική αντικείμενική στο recuperatio.