Μάθημα : ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 23 (LECTIO ΧΧΙΙΙ): ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

Aegrotabat: ρήμα. Caecina Paetus: υποκείμενο ρ. maritus: παράθεση στο Caecina Paetus. Arriae: γενική κτητική στο maritus.

aegrotabat et filius: Κύρια –οριστική (πραγματικό): aegrotabat: ρήμα. filius: υποκείμενο ρ.

Filius mortuus est: Κύρια –οριστική (πραγματικό). mortuus est: ρήμα filius: υποκείμενο ρ.

Huic Arria funus ita paravit: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

paravit: ρήμα. Arria: υποκείμενο ρ. funus: αντικείμενο ρ. Huic: δοτική προσωπική χαριστική από το paravit ή έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα. ita: επιρρ. προσδ. του τρόπου στο paravit.

ut ignoraretur a marito: δευτερ. συμπερασματική πρόταση ως επιρρηματικός προσδ. του συμπεράσματος στην κύρια (paravit). Εισάγεται με τον συμπερασματικό σύνδεσμο υt (καταφατική), εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το συμπέρασμα στη λατινική θεωρείται μια υποκειμενική κατάσταση, και συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού (ignoraretur), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (paravit) και αναφέρεται στο παρελθόν.. Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων, γιατί το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή της εμφάνισής του στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).

ignoraretur: ρήμα. funus: εν. υποκείμενο ρ. a marito: ποιητικό αίτιο στο ignoraretur.

quin immo, vivere filium simulabat: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

simulabat: ρήμα. (Arria): εν. υποκείμενο ρ. vivere: αντικείμενο ρ., ειδικό απαρέμφατο. filium: υποκείμενο στο vivere (ετεροπροσωπία).

cum illa cubiculum mariti intraverat: δευτερ. χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στην κύρια (intraverat). Εισάγεται με τον επαναληπτικό σύνδ. cum και εκφέρεται με οριστική, γιατί η πράξη μας ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη, και συγκεκριμένα με οριστική υπερσυντελίκου, γιατί εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν και σε σχέση με την προσδιοριζόμενη πρόταση δηλώνει το προτερόχρονο.

intraverat: ρήμα. illa: υποκείμενο ρ. cubiculum: αντικείμενο ρ. mariti: γενική κτητική στο cubiculum.

ac marito persaepe interroganti, respondebat: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

respondebat: ρήμα. (Arria): εν. υποκείμενο ρ. marito: αντικείμενο ρ. interroganti: επιθετική μετοχή, ως επιθετικός προσδ. στο marito. persaepe: επιρρ. προσδ του χρόνου στο interroganti.

quid ageret puer: δευτερ. πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής άγνοιας, αντικείμενο στη μετοχή interroganti. Εισάγεται με την ερωτημ. αντωνυμία quid, εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η εξάρτηση δίνει μια υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της ερώτησης, και συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού (ageret), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (interroganti: εξάρτηση της μετοχής από το respondebat) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

ageret: ρήμα. puer: υποκείμενο ρ. quid: αντικείμενο ρ.

Bene quievit: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

quievit: ρήμα. (puer): εν. υποκείμενο ρ. bene: επιρρ. προσδ. του τρόπου στο quievit

libenter cibum sumpsit: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

sumpsit: ρήμα. (puer): εν. υποκείμενο ρ. cibum: αντικείμενο ρ. libenter: επιρρηματικός προσδ. του τρόπου στο sumpsit

Deinde... egrediebatur: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

egrediebatur: ρήμα. (Αrriα): εν. υποκείμενο ρ. Deinde: επιρ. προσδ. του χρόνου στο egrediebatur.

cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent: δευτ. χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στην κύρια. Εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση αιτίου και αιτιατού της δευτερεύουσας με την κύρια. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρατατικού (vincerent), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (egrediebatur) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

vincerent: ρήμα. lacrimae: υποκείμενο ρ. suae: επιθετικός προσδ. στο lacrimae (άμεση αυτοπάθεια). cohibitae: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae. diu: επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο vincerent.

prorumperentque: δευτερεύουσα χρονική πρόταση (όπως η προηγούμενη).

prorumperent: ρήμα. (lacrimae): εν. υποκείμενο ρ.

tum se dolori dabat: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

dabat: ρήμα. (Αrriα): εν. υποκείμενο ρ. se: άμεσο αντικείμενο ρήματος (άμεση αυτοπάθεια). dolori: έμμεσο αντικείμενο. tum: επιρρηματικός προσδ του χρόνου στο dabat

et paulo post siccis oculis redibat: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

redibat: ρήμα. (Αrriα): εν. υποκείμενο ρ. oculis: αφαιρετική του τρόπου στο redibat. siccis: κατηγορηματικός προσδ. στο oculis, γιατί δηλώνει παροδική ιδιότητα. post: επιρρηματικός προσδ. του χρόνου στο redibat. paulo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς στο post.

Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

moverat: ρήμα. Scribonianus: υποκείμενο ρ. arma: αντικείμενο ρ. in Illyrico: εμπρόθετος προσδ. της στάσης σε τόπο στο moverat. contra Claudium: εμπρόθετος προσδ. της εχθρικής κατεύθυνσης στο moverat ή εναντίωσης σε πρόσωπο.

fuerat Paetus in partibus eius: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

fuerat: ρήμα. Paetus: υποκείμενο ρ. in partibus: εμπρόθετος προσδ. της κατάστασης στο fuerat. eius: γενική κτητική στο partibus.

et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

trahebatur: ρήμα. (Paetus): εν. υποκείμενο ρ. Romam: αιτιατική που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο trahebatur. occiso Scriboniano: χρονική μετοχή, γνήσια αφαιρετική απόλυτη, δηλώνει το προτερόχρονο. (occiso: χρονική μετοχή, Scriboniano: υποκείμενο μετοχής).  [Ανάλυση: cum Scribonianus occisus esset ή postquam/ ubi/ ut Scribonianus occisus est.]

Erat ascensurus navem: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

Erat ascensurus: ρήμα. (Paetus): εν. υποκείμενο ρ. navem: αντικείμενο ρ.

Arria milites orabat: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

orabat: ρήμα. Arria: υποκείμενο ρ. milites: άμεσο αντικείμενο ρ.

ut simul imponeretur: δευτερ. βουλητική πρόταση ως έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα orabat. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδ. ut (καταφατική), εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι κάτι το επιθυμητό, και συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού (imponeretur), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (orabat). Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή της εμφάνισής της στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).

imponeretur: ρήμα. (Arria): εν. υποκείμενο ρ. simul: επιρ. προσδ. του χρόνου στο imponeretur.

Non impetravit: Κύρια –οριστική (πραγματικό): impetravit: ρήμα. Arria): εν. υποκείμενο ρ.

conduxit piscatoriam naviculam: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

conduxit: ρήμα. (Arria): εν. υποκείμενο ρ. naviculam: αντικείμενο ρ. piscatoriam: επιθετικός προσδ. στο naviculam

ingentemque navem secuta est: Κύρια –οριστική (πραγματικό).

secuta est: ρ. (Arria): εν. υποκείμενο ρ. navem: αντικείμενο ρ. ingentem: επιθετικός προσδ. στο navem.