Μάθημα : Λατινικά Β ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ

KEIMENO

Λεξιλόγιο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

L. Aemilio Paulo

consuli iterum

bellum cum Perse rege

gerere obtigit.

consul –is, αρ.= ύπατος

iterum= για δεύτερη φορά  (επιρ.)

bellum –i= πόλεμος

cum = εναντίον

rex (regis)= βασιλιάς

gero= διεξάγω, κάνω

obtigit= μου λαχαίνει ο κλήρος

   Στον Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο,

   ύπατο για δεύτερη φορά,

   έτυχε να διεξαγάγει πόλεμο

   εναντίον του Περσέα, του βασιλιά

   (ή εναντίον του βασιλιά Περσέα).

Ut domum

ad vesperum rediit,

filiola eius Tertia,

quae tum erat 

admodum parvula,

ad complexum patris cucurrit.

ut = όταν (χρ. συνδ.)

domum= στο σπίτι

vesper –i= βραδάκι [β΄κλίση]

redeo= επιστρέφω

filiola –ae= κορούλα

eius (is, ea, id)= του (κτήση χωρίς αυτοπάθεια)

qui, quae, quod= ο οποίος

tum= τότε

erat (παρατ. sum)= ήταν

admodum (επίρ.)= πάρα πολύ

parvulus, -a –um= μικρούλης

complexus –us = αγκαλιά

curro= τρέχω

   Καθώς γύριζε προς το σπίτι του

   κατά το βραδάκι,

   η κορούλα του η Τερτία,

   η οποία τότε ήταν

   πάρα πολύ μικρή,

   έτρεξε στην αγκαλιά του πατέρα της

    (ή για να αγκαλιάσει τον πατέρα της).

Pater filiae osculum dedit

sed animadvertit eam esse

tristiculam.

pater (patris)= πατέρας

filia –ae= κόρη /osculus –i= φιλί

do= δίνω

animadverto= παρατηρώ

esse (απαρμφ. sum)= ότι ήταν

tristiculus –a –um = λιγάκι λυπημένος

   Ο πατέρας έδωσε στην κόρη (του) ένα φιλί

   αλλά παρατήρησε ότι αυτή ήταν

   λιγάκι λυπημένη.

«Quid est»

inquit

«mea Tertia?

Cur tristis es?

Quid tibi accidit?»

quis, quid = ο οποίος

inquit= είπε

meus, mea, meum= δικός μου

cur= γιατί

tristis, -e= λυπημένος

accidit= συμβαίνει

   «Τι συμβαίνει»

   ρώτησε/είπε

   «Τερτία μου;

   Γιατί είσαι λυπημένη;

   Τι (σου) συνέβη;»

«Mi pater»

respondit illa

«Persa periit».

mi= μου (κλητ. ego)

pater (patris)= πατέρας

respondeo= απαντώ

ille, illa, illud= εκείνος/

pereo= πεθαίνω

  «Πατέρα μου,»

   απάντησε εκείνη

   «πέθανε ο Πέρσης».

Perierat enim

catellus eo nomine,

quem puella multum amabat.

perierat= πέθανε (υπερσυντ.)

enim= γιατί/  catellus –i= σκυλάκι

nomen (nominis)= όνομα

qui, quae, quod= ο οποίος

puella –ae= κοπέλα

multum=  πολύ/ amo= αγαπώ

   Είχε πράγματι πεθάνει

   (ένα) σκυλάκι με αυτό το όνομα,

   το οποίο η κοπέλα αγαπούσε πολύ.

Tum pater Tertiae dixit

«omen accipio».

tum= τότε /pater (patris)= πατέρας

dico= λέω/omen (ominis)= οιωνός

accipio= λαμβάνω, παίρνω

   Τότε ο πατέρας είπε στην Τερτία

   «δέχομαι τον οιωνό».

Sic ex fortuito dicto

spem praeclari triumphi

animo praesumpsit.

sic= έτσι/ fortuitus= τυχαίος

dictum –i= λόγος/spes –ei=ελπίδα

praeclarus –a –um= περίλαμπρος

triumphus-i= θρίαμβος

animus –I= ψυχή

praesumo= προγεύομαι

   Έτσι από (ένα) τυχαίο λόγο

   προγεύτηκε στην ψυχή του

   την ελπίδα (ενός) περίλαμπρου θριάμβου.

L. Aemilio Paulo consuli iterum bellum cum Perse rege gerere obtigit: κύρια πρόταση κρίσεως.

obtigit: ρήμα απρόσωπο. gerere: υποκείμενο του απροσώπου ρ. obtigit και τελικό απαρέμφατο. L. Aemilio Paulo: δοτική προσωπική στο απρόσωπο ρήμα obtigit. (L. Aemilium Paulum): μετατροπή της δοτικής προσωπικής σε αιτιατική για το υποκείμενο του  απαρεμφάτου gerere (ετεροπροσωπία). consuli: ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στο L. Aemilo Paulo. bellum: αντικείμενο του απαρεμφ. gerere. iterum: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον χρόνο. cum Perse: εμπρόθετος προσδιορισμός της εναντίωσης/εχθρικής διάθεσης στο gerere. rege: ομοιόπτωτος προσδ., παράθεση στο Perse.

Ut domum ad vesperum rediit: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση

rediit: ρήμα. (L. Aemilius Paulus): ενν. υποκείμενο του ρ. rediit domum: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο ρήμα rediit. ad vesperum: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει χρόνο στο ρήμα rediit.

Filiola eius Tertia ad complexum patris cucurrit: κύρια πρόταση κρίσεως.

cucurrit: ρήμα. filiola: υποκείμενο του ρ. cucurrit. eius: γενική κτητική στο filiola. Tertia: ομοιόπτωτος προσδιορισμός, επεξήγηση στο filiola. ad complexum εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την κατεύθυνση/κίνηση στο ρ. cucurrit. patris: γενική κτητική στο complexum. [Ή: ad complexum εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο ρήμα cucurrit. patris: γενική αντικειμενική στο complexum]

quae tum erat admodum parvula: δευτ. αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο filiola.  

erat: ρήμα. quae: υποκείμενο του ρήματος erat. parvula: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του ρ. erat (quae). tum: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον χρόνο στο ρ. erat. admodum: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το ποσό στο parvula.

Pater filiae osculum dedit: κύρια πρόταση κρίσεως.

dedit: ρήμα. Pater: υποκείμενο του ρ. dedit. filiae: έμμεσο αντικείμενο του ρ. dedit. osculum: άμεσο αντικείμενο του ρ. dedit.

Sed animadvertit eam esse tristiculam: κύρια πρόταση κρίσεως.

animadvertit: ρήμα. (pater): ενν. υποκείμενο του ρ. animadvertit. esse: αντικείμενο του ρ. animadvertit και ειδικό απαρέμφατο. eam: υποκείμενο του απαρεμφ. esse (ετεροπροσωπία). tristiculam: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρεμφ. esse (eam).

«Quid est mea Tertia?»: κύρια, ευθεία ερωτηματική πρόταση.

est: ρήμα. Quid: υποκείμενο του ρ. est. Tertia: κλητική προσφώνηση. mea: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο Tertia.

inquit: κύρια πρόταση κρίσεως, παρενθετική.

inquit: ρήμα. (pater): εννοούμενο υποκείμενο του ρ. inquit.

Cur tristis es?: κύρια, ευθεία ερωτηματική πρόταση.

es: ρήμα. (tu): ενν. υποκείμενο του ρ. es. tristis: κατηγορούμενο στο ενν. υποκείμενο του ρ. es, δηλαδή στο tu. Cur: επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα es.

Quid tibi accidit?: κύρια, ευθεία ερωτηματική πρόταση.

accidit: ρήμα. Quid: υποκείμενο του ρ. accidit. tibi: δοτική προσωπική ηθική στο ρ. accidit.

«Mi pater Persa periit»: κύρια πρόταση κρίσεως, η οποία εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός (periit: οριστική παρακειμένου).

periit: ρήμα. Persa: υποκείμενο του ρ. periit. pater: κλητική προσφώνηση. Mi: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο pater.

respondit illa: κύρια πρόταση κρίσεως, η οποία εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός (respondit: οριστική παρακειμένου).

respondit: ρήμα. illa: υποκείμενο του ρήματος respondit.

Perierat enim catellus eo nomine: κύρια πρόταση κρίσεως.

Perierat: ρήμα. catellus: υποκείμενο του ρήματος perierat. nomine: αφαιρετική της ιδιότητας στο catellus. eo: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο nomine.

Quem puella multum amabat: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο catellus.

amabat: ρήμα. puella: υποκείμενο του ρ. amabat. quem: αντικείμενο του ρ. amabat. multum: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το ποσό στο ρ. amabat.

Tum pater Tertiae dixit: κύρια πρόταση κρίσεως.

dixit: ρήμα. pater: υποκείμενο του ρ. dixit. Tertiae: αντικείμενο του ρ. dixit. Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον χρόνο στο ρ. dixit.

«omen accipio»: κύρια πρόταση κρίσεως, η οποία εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός (accipio: οριστική ενεστώτα).

accipio: ρήμα. (ego): ενν. υποκείμενο του ρ. accipio. omen: αντικείμενο του ρ. accipio.

Sic ex fortuito dicto spem praeclari triumphi animo praesumpsit: κύρια πρόταση κρίσεως.

praesumpsit: ρήμα. (pater /L. Aemilius Paulus): ενν. υποκείμενο του ρ. praesumpsit. spem: αντικείμενο του ρ. praesumpsit. triumphi: γενική αντικειμενική στο spem. praeclari: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο triumphi. ex dicto: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο στο ρ. praesumpsit. fortuito: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο dicto. animo: απρόθετη αφαιρετική του τόπου μεταφορικά στο ρ. praesumpsit. Sic: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον τρόπο στο ρ. praesumpsit.