ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ

Η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού. Ο Χριστός είναι η κεφαλή του Σώματος και όλοι οι χριστιανοί μέλη Του. Η Εκκλησία δεν είναι οργανισμός, σωματείο θρησκευόμενων, ομάδα ανθρώπων με μεταφυσικά ενδιαφέροντα, σέκτα εκλεκτών που θα χαίρονται στο απώτερο ή εγγυτερο μέλλον για την καταδίκη των κολασμένων, ούτε κοινωνικός σύλλογος με στόχο την κοινωνική ευδαιμονία και ευποιία. Η Εκκλησία είναι «η κοινωνία των λογικών και νοερών όντων με τον Θεό », το σώμα τον πιστών που αποδέχεται την θεότητα του Ιησού Χριστού από την Ναζαρετ. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής γράφει ότι «η Εκκλησία είναι τύπος και εικόνα του Θεού, επειδή έχει το ίδιο με Αυτόν έργο. Όπως ο Θεός συγκροτεί και συνέχει όλα τα στοιχεία της φύσης και δημιουργεί έναν κόσμο πλήρους αρμονίας και απροσμέτρητου κάλλους, έτσι και η Εκκλησία ενώνει τους αμέτρητους και μυριάδες ανθρώπους υπό την βλέψη του Παντοδύναμου. Η ενότητα και η ειρήνη που προσφέρει ο Θεός βασίζονται στην πίστη. «Έτσι όλοι οι άνθρωποι ενώνονται και συμφύονται μέσα στην μία απλή και αδιαίρετη χάρη της πίστης ». Η Εκκλησία είναι η ίδια η κοινωνία Θεού και ανθρώπου και όχι ένας θεσμός, ένα μέσον που οδηγεί στην μέθεξη του Θεού. Βεβαίως και η Εκκλησία έχει την θεσμική της πλευρά, αλλά δεν εξαντλείται ο ορισμός της σε αυτή.Ο Χριστός οδηγεί την Εκκλησία Του, τη νύμφη του, στο πέρασμα των αιώνων μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία Του και την ολοκλήρωση της Εκκλησίας σε Βασιλεία ή Καινουριο Κόσμο του Θεού.

1. Επίπεδα έκφρασης της ευχαριστίας στην ιστορία και στην καθημερινότητα.

«Οὐδεὶς ἀγνωμονέστερος τοῦ εὐεργετηθέντος».

Να συγκρίνετε το νόημα της ρήσης με τη βιβλική περικοπή των 10 Λεπρών (Λκ 17, 11-19).

Πηγαίνοντας ο Ιησούς προς την Ιερουσαλήμ, περνούσε ανάμεσα από τη Σαμάρεια και τη Γαλιλαία. Καθώς έμπαινε σ’ ένα χωριό, τον συνάντησαν δέκα λεπροί· στάθηκαν λοιπόν από μακριά και του φώναζαν δυνατά: «Ιησού, αφέντη, ελέησέ μας!» Βλέποντάς τους εκείνος τους είπε: «Πηγαίνετε να σας εξετάσουν οι ιερείς». Και καθώς πήγαιναν, καθαρίστηκαν από τη λέπρα. Ένας απ’ αυτούς, όταν είδε ότι θεραπεύτηκε, γύρισε δοξάζοντας με δυνατή φωνή το Θεό, έπεσε με το πρόσωπο στα πόδια του Ιησού και τον ευχαριστούσε. Κι αυτός ήταν Σαμαρείτης. Τότε ο Ιησούς είπε: «Δε θερα-πεύτηκαν και οι δέκα; Οι άλλοι εννιά πού είναι; Κανένας τους δε βρέθηκε να γυρίσει να δοξάσει το Θεό παρά μόνο τούτος εδώ ο αλλοεθνής;» Και σ’ αυτόν είπε: «Σήκω και πήγαινε στο καλό· η πίστη σου σε έσωσε».

Να καταγράψετε ανάλογες περιπτώσεις που σας έρχονται στον νου από την ιστορία: (π.χ. εξοστρακισμός Αριστείδη, κώνειο στον Σωκράτη, φυλακή στον Κολοκοτρώνη κ.ά.), αλλά και την προσωπική σας εμπειρία.

2. Σταυρική θυσία, αναφορά, Θεία Ευχαριστία.

Να διαβάσετε τα παρακάτω αποσπάσματα από την Παλαιά την Καινή Διαθήκη και τη Θεία Λειτουργία σχετικά με το νόημα της θυσίας προς τον Θεό και της θυσίας του Θεανθρώπου στον σταυρό (σε σύνδεση με τη Θεία Ευχαριστία). Εντοπίστε ομοιότητες και διαφορές.

«Ο Κάιν πρόσφερε στον Κύριο θυσία από τους καρπούς της γης. Ο Αβελ πρόσφε-ρε κι αυτός από τα πρωτότοκα πρόβατα του κοπαδιού του και μάλιστα τα παχύτερα μέρη τους».

«Ο Κύριος έδωσε στο Μωυσή τις ακόλουθες εντολές για τους Ισραηλίτες: Όταν θα μπείτε στη χώρα που θα σας δώσω να κατοικήσετε, θα προσφέρετε στον Κύριο θυσίες. Δυνατόν να προσφέρετε από τα βόδια σας ή τα πρόβατά σας θυσία που γίνεται με φωτιά, είτε αυτή είναι ολοκαύτωμα είτε θυσία για εκπλήρωση τάματος είτε εκούσια προσφορά, είτε θυσία με την ευκαιρία κάποιας γιορτής σας –η ευωδιά αυτών των θυσιών ευχαριστεί τον Κύριο».

«Θυσία για το Θεό είναι το συντριμμένο πνεύμα·καρδιά ταπεινωμένη και υποταγμένη,ο Θεός δεν την καταφρονεί».

Μτ 9, 13: «Και πηγαίνετε να μάθετε τι σημαίνει, αγάπη θέλω και όχι θυσία».

Ρωμ 12, 1: «Ο Θεός, αδερφοί, μας έδειξε το έλεός του. Σας παρακαλώ, λοιπόν, να του προσφέρετε όλο τον εαυτό σας θυσία ζωντανή, άγια, ευπρόσδεκτη στο Θεό. Αυτή είναι η πραγματική πνευματική σας λατρεία».

Εβρ 9, 14: «Αυτός [ο Χριστός], έχοντας το Πνεύμα του Θεού, πρόσφερε τον εαυτό του άψογη θυσία στο Θεό, κι έτσι θα καθαρίσει τη συνείδησή σας από τα έργα που οδηγούν στο θάνα-το, για να μπορείτε να λατρεύετε τον αληθινό Θεό».

«Ας προσφέρουμε, λοιπόν, συνεχώς στο Θεό δια του Ιησού σαν θυσία τον ύμνο μας, δηλαδή τον καρπό των χειλιών μας, που ομολογούν το μεγαλείο του. Μην ξεχνά-τε ακόμα να κάνετε το καλό και να μοιράζεστε με τους άλλους ό,τι έχετε. Με τέτοιες θυσίες ευχαριστείται ο Θεός».

«Μιμηθείτε λοιπόν το Θεό, αφού είστε αγαπητά του παιδιά· να συμπεριφέρεστε με αγάπη κατά το πρότυπο του Χριστού, που μας αγάπησε κι έδωσε τη ζωή του για μας, προσφορά και θυσία που τη δέχεται ευχάριστα ο Θεός»

Μελετάμε το συμβολισμό της Μεγάλης Εισόδου και την ευχή της Αναφοράς

Απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα αναλύοντας το βαθύτερο νόημα της αναίμακτης θυσίας.

Αγίου Νικόλαου Καβάσιλα, Ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας:

Τα τίμια δώραΤο ψωμί και το κρασί που προσφέρουν οι πιστοί για τη λειτουργία, τα οποία συμβολίζουν το σώμα και το αίμα του Κυρίου, δεν τοποθετούνται από την αρχή στο Θυσιαστήριο για τη θυσία, αλλά πρώτα τοποθετούνται στην αγία Πρόθεση και αφιερώνονται στο Θεό σαν δώρα τίμια – αυτή είναι πλέον και η ονομασία τους. Προσφέρουμε στο Θεό ψωμί και κρασί, γιατί αυτά αποτελούν τροφή αποκλειστικά ανθρώπινη, με την οποία συντηρείται και εκδηλώνεται η ζωή μας. Γι’ αυτό και πιστεύεται πως, όταν προσφέρει κανείς τροφή, είναι σαν να προσφέρει την ίδια τη ζωή. [...] Άλλωστε ο Κύριος παρήγγειλε να Του προσφέρουμε ψωμί και κρασί, κι Αυτός πάλι [...] μας αντιπροσφέρει την αιώνια ζωή. [...]

Η «είσοδος των αγίων μυστηρίων» (η Μεγάλη Είσοδος) υπενθυμίζει στον πιστό τη θεϊκή οικονομία για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η σωτηρία αυτή πραγματοποιήθηκε με τη σταυρική θυσία, την οποία συμβολίζει η Μεγάλη Είσοδος.[...] κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας ο πιστός ακολουθεί μια διαδρομή πνευματικής μύη-σης και ανύψωσης από τα ατελέστερα στα τελειότερα, από τη γη στον ουρανό, από την ανθρώπινη στην αγγελική κατάσταση και, τελικά, στη θέωση. Μέσα από τη γνώση της διδασκαλίας του Κυρί-ου (Ευαγγέλιο), τη συστράτευση με τους αγγέλους για τη δοξολογία του Θεού (Τρισάγιος Ύμνος), την επίγνωση των ευεργεσιών του Θεού για τον άνθρωπο (Μεγάλη Είσοδος- Σύμβολο της Πίστε-ως), ο άνθρωπος εγκαταλείπει το «γήινο φρόνημα», συνειδητοποιεί την υιοθεσία του από το Θεό και επιτυγχάνει την ένωση μαζί του (Θεία Μετάληψη).

Τα αποσπάσματα από τη θεία Λειτουργία μπορούμε - (αν θέλουμε) - να τα παρακολουθήσουμε στο ακόλουθο βίντεο και με υπότιτλους στη δημοτική.

- Δίνεται ο πίνακας της Sister Corita Kent με τίτλο «God’s not Dead. He’s Bread».

- Επίσης η βυζαντινή εικόνα της θείας Κοινωνίας,

- και η λειτουργική φράση: «Τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν».

Για να προσεγγίσουμε αυτό το ζήτημα, μελετούμε τα απόσπάσματα από την Καινή Διαθήκη (Λκ. 22, 17-20 και Α΄ Κορ. 10, 16 και 11, 28)

Λκ 22,17-20: «Ύστερα πήρε το ποτήρι, έκανε ευχαριστήρια προσευχή και είπε: «Πάρτε το αυτό και μοιράστε το μεταξύ σας· σας λέω πως από ’δω και πέρα δε θα ξαναπιώ απ’ τον καρπό του αμπελιού, ώσπου να έρθει η βασιλεία του Θεού». Ύστερα πήρε ψωμί και, αφού έκανε ευχαριστήρια προσευχή, το κομμάτιασε και τους το έδωσε λέγοντας: «Αυτό είναι το σώμα μου, που παραδίνεται για χάρη σας· αυτό που κάνω τώρα, να το κάνετε στην ανάμνη-σή μου». Το ίδιο, μετά το δείπνο, πήρε και το ποτήρι λέγοντας: «Αυτό το ποτήρι είναι η νέα διαθήκη, που επισφραγίζεται με το αίμα μου το οποίο χύνεται για χάρη σας.»

Α Κορ 10, 16: «Όταν πίνουμε το ποτήριο της ευχαριστίας, με το οποίο ευχαριστούμε το Θεό, δεν κοινωνούμε με το αίμα του Χριστού; Κι όταν κόβουμε και μοιράζουμε τον άρτο, τρώγο-ντάς τον δεν κοινωνούμε με το σώμα του Χριστού;».

Α Κορ 11, 28: «Γι’ αυτό πρέπει να εξετάζει κανείς προσεκτικά τον εαυτό του, και τότε να τρώει από τον άρτο και να πίνει από το ποτήριο».

Παρ’ όλο που τα προσφερόμενα δεν είναι δικά τους [των ανθρώπων], αλλά του Θεού, και παρ’ όλο που ο Θεός θα μπορούσε να τα πάρει μόνος του, προσφέροντες είμαστε οι άνθρωποι. Η προσφορά μας αυτή αποτελεί [...] δημιουργία και σύνθεση. Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα, το οποίο αποτυπώνεται στην ευχαριστιακή πράξη και ειδικό-τερα στην επιλογή των υλικών που χρησιμοποιούνται στη θεία Ευχαριστία. [...] Ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας φωτίζει τη δημιουργική και συνθετική κλήση του ανθρώπου. Τον άρτο και τον οίνο, λέει, τον προσφέρουμε κατά τη θεία Λειτουργία στον Θεό ως ένα είδος εκπροσώπου της ζωής μας [...]. Με αυτά συντηρούμαστε στη ζωή. Γιατί όμως (ρωτά ο Καβάσιλας) προσφέρουμε άρτο και οίνο και όχι άλλες τροφές; Διότι (απαντά ο ίδιος) τα εν λόγω δώρα δεν είναι απλώς βρώσιμα από πλευράς χημικής σύστασής τους, αλλά ενσωματώνουν την ανθρώπινη δημιουργικότητα, τη συμ-μετοχή του ανθρώπου στην ιστορία. Αντίθετα προς τους καρπούς και τα ζώα που γίνονται τροφή των άλλων ζώων ως έχουν, ο άρτος και ο οίνος δεν βρίσκονται έτοιμοι στη φύση. Προέρχονται μεν από γεννήματα της κτίσης (από σιτάρι και αμπέλι), προκύπτουν όμως με ανθρώπινη επεξεργασία, στο πλαίσιο κάποιας πρότασης πολιτισμού. ‘Το να χρειάζεται να κατασκευάσει άρτο για να φάει, και το να εφεύρει οίνο για να πιει, είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ανθρώπου μόνο’.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: (εκφράζω σκέψεις και αμφιβολίες)

Γιατί προσφέρεται άρτος και οίνος στη θεία Λειτουργία και όχι κάποιος φυσικός καρπός;

Γράφουμε την φράση: «Θεία Ευχαριστία = μεταμόρφωση του ανθρώπου και του κόσμου».

Μπορώ με βάση τα όσα διάβασα, άκουσα, είδα, ερεύνησα να εκφράσω με σύντομες φράσεις τα χαρακτηριστικά του ευχαριστιακού τρόπου ζωής, τις αλλαγές δηλαδή που συντελούνται στον άνθρωπο μέσα στη Θεία Ευχαριστία (π.χ. ευχαριστία, ευγνωμοσύνη, εμπιστοσύνη προς τον Θεό, αγάπη, αλληλεγγύη, προσφορά, «άνοιγμα» προς όλους και όλα, πνεύμα θυσίας, υπομονής, καρτερικότητας, κ.λπ.).

Επίλογος
Οι χριστιανοί συνεχίζουν να τελούν το Μυστήριο της Ευχαριστίας, όπως το παρέδωσε ο Κύριος κατά τον Μυστικό Δείπνο. Το ψωμί και το κρασί προσφέρονται ως σύμβολα θυσίας και της δικής μας ζωής. Αποτελούν τον κόπο της καθημερινότητάς μας. Αυτά τα προσφέρουν οι χριστιανοί στον Θεό Πατέρα, ώστε δα του Αγίου Πνεύματος να μεταβληθούν σε Σώμα και Αϊμα Χριστού, ως δώρα αφθάρτου τρόπου υπάρξεως. Οι χριστιανοί κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού για να πάρουν έμπνευση για αλλαγές και μεταμορφώσεις στην καθημερινότητά τους. Η θεία Λειτουργία δεν τελειώνει τη στιγμή που κοινωνήσαμε αλλά συνεχίζεται στην καθημερινή ζωή ως ευχαριστία στον συνάνθρωπο (Λειτουργία μετά τη Λειτουργία)

Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΤΕΧΝΗ (ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΙΚΟΝΩΝ)

Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ (ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΙΚΟΝΩΝ)