Μάθημα : Ο αέρας στη ζωή μας

Ο αέρας είναι ένα φυσικό φαινόμενο που επηρεάζει τη ζωή μας. Βρίσκεται παντού γύρω μας, τον νοιώθουμε, τον ακούμε, αλλά δεν μπορούμε να τον πιάσουμε. Αν τρέξουμε με τα χέρια ανοιχτά, νοιώθουμε την αντίστασή του. Αν κλείσουμε τη μύτη και το στόμα μας δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε, να ζήσουμε.  Ο αέρας είναι απαραίτητος στον άνθρωπο, στα ζώα ,στα φυτά!

Τώρα μπορείς να παίξεις το παιχνίδι πού βρίσκεται ο αέρας , καθώς και το παιχνίδι  για το πότε είναι ωφέλιμος και πότε επικίνδυνος.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του αέρα, δηλαδή οι ιδιότητές του;

Έχει χρώμα ο αέρας; Όχι, είναι άχρωμος.

Έχει μυρωδιά ο αέρας; Όχι, είναι άοσμος. Μεταφέρει μυρωδιές ( από τα λουλούδια, τα φαγητά, τα αρώματα που βάζουμε, τα σκουπίδια κτλ) , αλλά ο καθαρός αέρας είναι άοσμος.

Αν ανοίξουμε το στόμα μας και τον μασήσουμε, έχει γεύση; Όχι, είναι άγευστος.

Πιάνει χώρο ο αέρας, δηλαδή έχει όγκο;  Ας κάνουμε λίγα πειράματα για να το καταλάβουμε.

Πείραμα 1

Βυθίζουμε ένα άδειο μπουκάλι σε μία λεκάνη με νερό. Τί βλέπουμε να βγαίνουν από το στόμιο του μπουκαλιού;

Πολύ σωστά, φυσαλίδες! Αυτό σημαίνει ότι το μπουκάλι δεν ήταν άδειο, αλλά περιείχε αέρα!

Πείραμα 2

Σφηνώνουμε βαμβάκι στον πάτο ενός ποτηριού. Στη συνέχεια αναποδογυρίζουμε το ποτήρι σε μία λεκάνη με νερό.

Βράχηκε το βαμβάκι; Όχι, γιατί μέσα στο ποτήρι υπάρχει αέρας, ο οποίος καταλαμβάνει χώρο και δεν αφήνει το νερό να φτάσει στο βαμβάκι.

Πείραμα 3

Βάζουμε ένα μπαλόνι σε ένα μπουκάλι , όπως στη φωτογραφία, και προσπαθούμε να το φουσκώσουμε.

Μπορούμε να το φουσκώσουμε; Όχι, γιατί ο αέρας που έχει το μπουκάλι εμποδίζει το μπαλόνι να μεγαλώσει. Αν όμως τρυπήσουμε τον πάτο του μπουκαλιού; Τότε μπορούμε να το φουσκώσουμε, γιατί  το μπαλόνι διώχνει από την τρύπα όλο τον αέρα του μπουκαλιού.

Τελικά ο αέρας καταλαμβάνει χώρο, έχει όγκο; Ναι!  Ο αέρας έχει τον όγκο και το σχήμα του δοχείου - χώρου , μέσα στο οποίο βρίσκεται.

Τέλος, ο αέρας έχει βάρος;

Ναι, γιατί βλέπουμε ότι το μεγάλο ροζ μπαλόνι είναι βαρύτερο από το μπλε μικρό.

Τώρα που έμαθες τις ιδιότητες του αέρα μπορείς να συμπληρώσεις το φύλλο εργασίας.

Τα όργανα μέτρησης του ανέμου είναι:

Το ανεμόμετρο

Ο ανεμοδείκτης

Το ανεμούριο

Τον άνεμο τον μετράμε σε Μποφόρ. Δες το βίντεο για την ένταση του ανέμου και παρατήρησε  τη θάλασσα σε αυτό το βίντεο για να καταλάβεις την κλίμακα Μποφόρ.

Μπορείς να ανατρέξεις στο μάθημα Ο καιρός στο νηπιαγωγείο , για να μάθεις κι άλλα πράγματα για τον αέρα!

Μπορείς κι εσύ να κατασκευάσεις τα δικά σου όργανα μέτρησης του ανέμου με απλά υλικά.

Κατασκευή ανεμόμετρου

Κατασκευή ανεμοδείκτη

Κατασκευή ανεμούριου (από μανίκι ρούχου)

Το ήξερες ότι κάθε άνεμος, ανάλογα από ποια κατεύθυνση έρχεται, έχει το δικό του όνομα;

Ο Γιάννης Τσαρούχης, στον πίνακά του Ανεμολόγιο, έχει δώσει ανθρώπινη μορφή στους ανέμους.

Υπάρχουν και πολλά γραμματόσημα με τους ανέμους.

Τέλος ,στην Αθήνα υπάρχει ο Πύργος των Ανέμων, ο αρχαιότερος μετεωρολογικός σταθμός και ρολόι του κόσμου!

Είναι ένα οκταγωνικό κτίριο, κατασκευασμένο από πεντελικό μάρμαρο, και στο πάνω μέρος κάθε πλευράς εικονίζονται ανάγλυφα οι άνεμοι με τα σύμβολά τους και χαραγμένα τα ονόματά τους. ( Οκτώ οι πλευρές του κτιρίου, οκτώ και οι άνεμοι).

Ο Βορέας ή Βοριάς συμβολίζει τον Χειμώνα. Είναι παγωμένος και κρατά μία μπουρού (μεγάλο κοχύλι).

Ο Καικίας (Γραίγος) είναι επίσης χειμωνιάτικος άνεμος και εικονίζεται με μία ασπίδα, απ'την οποία ρίχνει χαλάζι. Είναι ψυχρός άνεμος και προκαλεί τρικυμία.

Ο Απηλιώτης (Λεβάντες) είναι ένας ευχάριστος φθινοπωρινός άνεμος που κουβαλά καρπούς στον μανδύα του.

Ο Εύρος (Σιρόκος) είναι ένας ισχυρότατος άνεμος, όπως δείχνουν τα ακατάστατα ρούχα του, που στο Αιγαίο φέρνει φοβερές φουρτούνες. Όταν είναι ήπιος φέρνει υγρασία και καταχνιά, όπως δείχνει το καλυμένο χέρι του και ο μανδύας που κρύβει το πρόσωπό του.

Ο Νότος (Όστρια) είναι ο αγαπημένος των γεωργών και φέρνει απαλές και συνεχές βροχές. Κρατάει ένα αγγείο με το οποίο ποτίζει τη γη.

Ο Λιψ (Γαρμπής) είναι ο αγαπημένος των ναυτικών, γιατί είναι ένας ούριος άνεμος που σπρώχνει τα καράβια στον προορισμό τους. Για τους γεωργούς όμως είναι καταστροφικός, γιατί είναι πολύ ζεστός.

Ο Ζέφυρος (Πουνέντες) είναι ένας ευχάριστος ανοιξιάτικος άνεμος, γι' αυτό και κρατάει λουλούδια. Είναι κυρίως απογευματινός άνεμος, κατάλληλος για ιστιοπλοϊα στο Ιόνιο.

Ο Σκίρων (Μαϊστρος) είναι ο άνεμος της καταιγίδας , προκαλεί καταστροφές και εικονίζεται ν'αδειάζει απότομα μια υδρία. 

Στο φάκελλο ΕΡΓΑΣΙΕΣ θα βρεις εργασία για τα ονόματα των ανέμων.

Πολλοί ζωγράφοι αποτύπωσαν τον αέρα στους πίνακές τους. Παρατήρησε τους πίνακες ζωγραφικής στο αρχείο που ετοίμασαν οι κυρίες σου, τί παρατηρείς; Πώς φαίνεται ότι φυσάει, στη φύση, στα ρούχα των ανθρώπων, στα μαλλιά τους; Μπορείς να βρεις την εποχή σε κάθε πίνακα; Ποιος πίνακας σου άρεσε περισσότερο και γιατί;

Τώρα προσπάθησε να φτιάξεις κι εσύ μια ζωγραφιά, που να φαίνεται ότι φυσάει. Μπορείς να ακούς το κονσέρτο για τον αέρα του Βιβάλντι.

Η συγγραφέας Γαλάτεια Γρηγοριάδου Σουρέλη έχει γράψει μία πολύ όμορφη ιστορία για τον αγέρα. Ζήτησε από τους γονείς σου να σου τη διαβάσουν και αξιολόγησε τον εαυτό σου με το φύλλο εργασίας που ακολουθεί.

Γίνε και εσύ συγγραφέας! Στις εργασίες θα βρεις μία ιστορία, την οποία μπορείς να συνεχίσεις όπως θέλεις!

Με τη βοήθεια των γονιών σου διάβασε το ποίημα της Ντίνας Χατζηνικολάου για το αγέρι.

Τί ομοιότητες και τί διαφορές βρήκες με το αγέρι της Γαλάτειας Σουρέλη; Πώς θα χαρακτήριζες το ένα αγέρι και πώς το άλλο; Εσύ με ποιο αγέρι μοιάζεις και γιατί;

ΕΡΓΑΣΙΑ

Χώρισε ένα χαρτί Α4 στη μέση. Από αριστερά ζωγράφισε το αγέρι που παίζει φλογέρα (Γαλάτεια Σουρέλη) και από δεξιά τα παιχνίδια του αγέρα (Ντίνα Χατζηνικολάου). Μην ξεχάσεις να γράψεις το όνομά σου και την ημερομηνία.

Αν ενώσουμε δύο λέξεις και φτιάξουμε μία καινούρια, αυτή η λέξη λέγεται σύνθετη.

Παίξε αυτό το παιχνίδι για να φτιάξεις σύνθετες λέξεις του αέρα .Στη συνέχεια μπορείς να φτιάξεις την παρακάτω κατασκευή της ανεμοοικογένειας!

Πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν και τραγούδησαν για τους ανέμους, είτε ήταν βοριάδες, είτε ήταν ούριοι! Άκουσε τα τραγούδια που ετοίμασαν οι κυρίες σου και διάλεξε ποιο σου άρεσε περισσότερο.

Νίκος Ξυλούρης-Γεια σου χαρά σου Βενετιά

Μαρία Φαραντούρη-Του μικρού Βοριά

Διονύσης Σαββόπουλος-θαλασσογραφία

Παιδική χορωδία-τρελοβοριαδάκι